Uleksitin amonyum çözeltileri içinde çözünürleştirilmesi kinetiği

Abstract

öz ULEKSİT ' İN AMONYUM KLORÜR ÇÖZELTİLERİ İÇİNDE ÇÖZÜNÜRLEŞTİRİLMESİ KİNETİ?İ Gamze TEKİN Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Kimya Eğitimi Anabilim Dalı (Yüksek Lisans Tezi / Tez Danışmanı : Prof. Dr. Mahir Alkan) Balıkesir, 1995 Boratlar ve bor bileşikleri endüstrinin birçok dalının temel girdileri olarak kullanılmaktadır. Ülkemiz 1 milyon tonun üzerindeki rezervi ile dünyanın en büyük borat yataklarına sahiptir. Türkiye'deki bor yatakları ülkenin ban kısımlarında yer almakta ve esas itibariyle kolemanit, boraks ve uleksit içermektedir. Uleksit minerali kolemanit ile birlikte borik asit üretiminde kullanılmaktadır. Bu çalışmada, uleksitin amonyum klorür çözeltileri ile çözünürleştirilmesinin kinetiği incelenmiştir. Karıştırma hızı, tane boyutu, kalsinasyon sıcaklığı, amonyum klorür konsantrasyonu, reaksiyon sıcaklığı, katı / sıvı oranı, ortama NH4+ ve KN03 eklenmesinin etkileri değerlendirilmiştir. Çözünme hızının, tane boyutu ve kat / sıvı oranının küçülmesi, reaksiyon sıcaklığının artması ile arttığı, ortama NH4+ eklenmesi ile arttığı, buna karşılık KNO3 eklenmesi ile çok az değiştiği görülmüştür. 140 °C'de kalsine edilen örneğin en yüksek çözünme hızına sahip olduğu, karıştırma hızının 750 daireden sonra etkili olmadığı bulunmuştur.Çözünme olayının -1 (ı-xBr-ı = kı.t denklemi ile verilebileceği belirlenmiştir. Orijinal ve 140 °C'de kalsine örnekler için aktiflenme enerjileri, sırasıyla, 79.9 ve 85.1 kjmol`1 olarak hesaplanmıştır. ANAHTAR SÖZCÜKLER : bor minerali / uleksit / çözünme kinetiği / amonyum klorür çözeltisi

ABSTRACT DISSOLUTION KINETICS OF ULEXITE IN AMMONIUM CHLORIDE SOLUTIONS Gamze Tekin Balıkesir University, Institute of Science, Department of Chemistry Education (Master Thesis / Supervisor : Prof. Dr. Mahir ALKAN) Balikesir-Turkey, 1995 Borates and their products have become essential ingredients used in various industries. Turkey has the largest borate deposits in the world, with reserves of over one million tons. The boron deposits in Turkey are located in the western part of the country and consist of mainly colemanite, borax and ulexite. Ulexite mineral is used in boric acid production together with colemanite The dissolution kinetics of ulexite in ammonium chloride solutions have been studied in this work. The effects of stirring speed, particle size, calcination temparature, solution concentration, solid / liquid ratio, addition of NH4+and KN03 to the solution, and reaction temparature have been evaluated. It has been observed that the rate of dissolution increases with decrease in particle size, solid / liquid ratio, and with increase in ammonium chloride concentration, and temparature. The addition of NH4+ and KN03 increases the rate. The stirring speed has no effect after 750 min-1 on the rate. The ulexite sample calcined at 140 °C has the highest dissolution rate. It has been found that the rate of dissolution can be expressed as: (l-XB-ll)=kLtThe activation energies for the samples uncalcined and calcined at'/ have been calculated 79.9 and 85.1 kjmol`1, respectively. KEY WORDS.boron mineral / ulexite / dissolution kinetics / ammonium chloride solution.