Ulaştırma altyapı yatırımlarının finansal açıdan değerlendirilmesi

Abstract

Ülkelerin sahip olduğu altyapı; gelişmişlik seviyelerini yansıtmaktadır. Altyapı; bir ülkedeki sistemlerin etkin ve verimli çalışması, sektörlerin karlılık oranları, halka sunulan hizmet seviyesi ve genel olarak hayat kalitesini doğrudan etkilemektedir. Dolayısı ile altyapı kurulumunun söz konusu ülkenin ekonomisi ile de doğrudan bir ilişkisi de bulunmaktadır.Altyapı; elektrik, su, doğalgaz, iletişim, ulaştırma gibi temel sektörleri ve bunların bileşenlerini ihtiva etmektedir. Buradan hareketle, ülkenin sahip olduğu altyapı çeşitliliğinin de yine o ülkenin altyapısının gelişmişlik düzeyi ile doğrudan bağlantılı olduğu söylenebilir. Ülkelerin ekonomilerine göre ilk elden, gelişmemiş ülkeler, gelişmekte olan ülkeler ve gelişmiş ülkeler olarak tasnifi mümkündür. Bu gelişmişlik seviyeleri sadece ekonomiyi değil aynı zamanda, doğrudan ya da dolaylı yoldan söz konusu ülkenin teknik, sosyal, politik ve kültürel gelişmişliğini de ifade etmektedir.Gelişmiş ülkelerde altyapı yatırımlarının yıllık yatırım bütçesinden aldığı pay sınırlıdır. Zira söz konusu ülkelerde altyapı kurulumu büyük ölçüde tamamlanmıştır, ekonomik ve benzeri fazlarda bulunulan noktayı korumaya yönelik bir durağanlık bulunmaktadır. Gelişmemiş ülkeler ise gelişme ve kurulum dinamiklerini harekete geçirecek olan ekonomik güce ulaşamamaktadırlar. Dolayısı ile altyapı başta olmak üzere, henüz kurulum ve kalkınma sürecine başlayamamışlardır. Gelişmekte olan ülkeler ise sahip oldukları dinamikleri belli ölçüde harekete geçirmiş olduklarından dolayı kalkınma sürecine ve yoğun bir şekilde altyapı kurulum sürecine girmişlerdir. Dolayısı ile gelişmekte olan ülkelerde, altyapı yatırımlarının yıllık bütçeden aldığı pay oldukça büyüktür. Bir ülkedeki temel sektörler; eğitim, sağlık, hizmet, güvenlik olarak değerlendirildiği zaman, ulaştırma sektörünün bütün bu sektörler ile karşılıklı bir ilişki içerisinde olduğu görülmektedir. Diğer taraftan altyapı anlamında da ulaştırmanın yeri ve rolü ortadadır. Bütün bunlardan dolayı temel bir sektör ve altyapı unsuru olarak ulaştırma, gelişmekte olan ülkelerde, altyapı yatırımlarında en büyük paylardan birisini almaktadır.Gelişmekte olan bir ülke olarak Türkiye'de de durum benzerdir. Türkiye'nin yıllık yatırım bütçeleri içerisinde altyapı yatırımlarının çok ciddi bir payı vardır. Altyapı yatırımları içerisinde son yıllarda bir numaralı kalem olan ulaştırma, günümüz itibari ile artık neredeyse yarı yarıya bir pay almaktadır.Bu kapsamda ulaştırma yatırımlarının bir ülkenin ekonomik göstergeleri açısından sahip olduğu rol oldukça önemlidir. Bu anlamda da detaylı olarak incelenmesine ihtiyaç bulunmaktadır.

The infrastructures of the countries reflect the development levels of the nations. Infrastructure affects running effective and efficient of systems, profitability of sectors, level of service that is presented to public and generally quality of life of countries directly. Because of this, establishment of infrastructure has a directly relationship with the mentioned country.Infrastructure consists of basic sectors as electricity, water, naturalgas, communication, transportation and related elements of these. Thus it can be said that infrastructural variety and development level of infrastructure of countries has a directly relationship too. Basicly a classification can be done as undeveloped, developing and developed countries in terms of the economical levels of the countries. These developing levels present not only economical but also technical, social, political and cultural levels too. The annual budget share of infrastructure investments is limited in developed countries. Likewise infrastructural establishment period has completed majorly in relevant countries, there is stability for preserving the existing level on ecomonical and related phases. Undeveloped countries can not reach the economical power that move developing and establishing dynamics. Becuase of this, stil they can not start the period of development and establishment. Developing countries start to the period of development period and densely infrastructural investment period because of the ability of moving their dynamics on various doses. Accordingly the share of infrastructure on annual investment budget is quite high on developing countries. The bilateral relationship of transportation with each sectors is seen when the basic sectors of a country is considered as education, health, service and security. On the other hand, the role and position of transportation is clear when it is considered on the context of infrastructure. Because of all of these, transportation as a basic sector and infrastrucutral component gets one of the highest share on infrastructure investments in developing countries. Thecase is similar in Turkey as a developing country. Infrastructural investments has a very significant share on annual investment budgets of Turkey. Transportation is the first issue on investments for last years which has almost half of the total as of today. On this context, the role of transportation investments in terms of economical implications of a country is very important. At this point, it is a necessity to make more detailed investigations.