Örnek bir örme kumaş sektöründe hazop ve 5*5 uygulamalarının karşılaştırılması

Abstract

İş kazalarının artmasıyla iş sağlığı ve güvenliği her geçen gün daha da ön plana çıkmaktadır. İş sağlığı ve güvenliği başta çalışanların güvenliğini olmak üzere üretim ve işletme güvenliğini sağlamak için gerekli olan planlı çalışmaları yapmaktadır. Bu çalışmaların odak noktasında da disiplinli ve düzenli bir şekilde yapılmış olan risk değerlendirmesi yer almaktadır. Yapılan risk değerlendirmesiyle işletme için tehlikeler tespit edilip tehlikelerden kaynaklanan riskin büyüklüğü tahmin edilerek mevcut kontrollerin yeterliliği dikkate alınıp riskin kabul edilir olup olmadığına karar verilmektedir. Gerekli olan düzeltici ve önleyici faaliyetlere karar verilerek iş kazalarının önüne geçilmektedir. Tekstil sektörü ülkemizin lokomotif sektörlerinden biridir. Bu anlamda ihracatınında yüksek olduğu bir sektör olması da önemlidir. Tekstil sektörü kendi içinde geniş bir ürün yelpazesine sahiptir. Böyle önemli bir sektörün üretim aşamalarındaki hususlarda göz ardı edilemez. Makine ağırlıklı olan tekstil sektöründe, sanayi devriminden sonra üretimde hız sağlanırken birtakım sorunlarında artışı gözlemlenmiştir. Sektör içinde makineleşmenin artması ve çalışılan alanlarda daha çok insan bulunmasıyla birlikte iş kazaları ve meslek hastalıkları da artmıştır. Bu durum tekstil için iş sağlığı ve güvenliği önemini ortaya koymuştur. Her ne kadar tekstil sektöründe işverenler iş sağlığı ve güvenliği maliyetlerini fazlalık olarak görüp göz ardı etmeye çalışsalarda devlette bu sektörle ilgili birtakım çalışmalar yapmaktadır. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Teftiş Kurulu Başkanlığı tarafından işverenlerin eğitimi ve iş mevzuatından kaynaklanan yükümlülükleri konusunda bilinçlendirilmeleri amacıyla el kitapları serisi arasında ''10 Soruda Tekstil Sektöründe İş Sağlığı ve Güvenliği Önlemleri'' yer almaktadır. Bunun gibi tekstil sektörü için yapılmış başka kaynaklarda vardır. Devletin bu girişimleri tekstil sektörünün bir kısmında önlemek ödemekten ucuzdur mantığını oluşturmuştur. İş kazaları ve meslek hastalıkları yapılan araştırmalar göre %50'sinin kolaylıkla önlenebileceği, %48' inin sistemli bir çalışma ile önlenebileceği, %2'sinin ise önlenemeyeceği ortaya çıkmıştır. Bu sebeple işyerlerinde tehlike kaynakları belirlenebilirse oluşabilecek riskler öngörülebilecek, kontrol altına alınabilecektir. Böylelikle iş kazaları azaltılmış olacak ve tehlikeler ortadan kaldırılabilecektir. Bunu ancak sistemli bir çalışma olan risk değerlendirmesiyle gerçekleştirmek mümkündür. Bu çalışmada da risk değerlendirme metodolojilerinden HAZOP ve 5x5 matris yöntemi kullanılmıştır. Çalışma için tekstil alt sektörlerinden olan örme kumaş imalatı yapan İstanbul'da bir firma seçilmiştir. Mevcut tehlikeler belirlenip tehlikelerin sonuçları ortaya koyulmuş, hafifletici ve önleyici mevcut kontroller var mı diye gözden geçirilmiş ve alınacak önlemler belirlenmiştir. Öncelikle 5x5 matris yöntemi için oluşturulan tablo içinden HAZOP için örnek birkaç tehlike belirlenip HAZOP çalışmasıyla da aynı tehlikeler için risk değerlendirmesi yapılmıştır.

With the increase of the occupational accidents, the importance of occupational health and safety is getting to the foreground every day. Occupational health and safety are designed to ensure the safety of production and operation, especially for the safety of employees. The focus of these studies is on disciplined and regular risk assessment. With the risk assessment made, it is determined whether the risk for the enterprise is determined and whether the risk arising from the danger is estimated, the adequacy of the existing controls is considered, and whether it is considered risky. Decisions on necessary corrective and preventive actions are taken and job accidents are prevented.The textile sector is one of the locomotive sectors of our country. In this sense, it is also important that this sector is a sector with a high rate of exports. The textile industry itself has a wide range of products. Such an important sector cannot be ignored in the stages of production. In the machine-weighted textile sector, the speed of production after the industrial revolution has been accelerated, and a number of problems have also been observed. With the increase of mechanization within the sector and the presence of more people in the working areas, work accidents and occupational diseases have also increased. This situation has revealed the importance of occupational health and safety for textile. Although the employers in the textile sector try to ignore the cost of occupational health and safety as a surplus, the state department is doing some studies about this sector. In order to raise awareness of employers' obligations arising from training and labour legislation by the Ministry of Labour and Social Security Labour Inspection Board, `10 Responses to Occupational Health and Safety Precautions in the Textile Sector` is among the handbook series. There are other sources for the textile sector as well. This initiative of the state, in some parts of the textile sector, has created the logic of 'to prevent is cheaper than to pay'. Work accidents and occupational diseases can be prevented easily by 50% according to the researches, 48% can be prevented by systematic study and 2% cannot be prevented. Therefore, if sources of hazards can be identified in the workplace, the risks that may arise can be predicted and controlled. In this way, work accidents will be reduced and hazards can be removed. It is only possible to carry out this with a systematic risk assessment. In this study, HAZOP and 5x5 matrix method were used from the risk assessment methodologies. For the study, a firm was selected in Istanbul, which is a manufacturer of knitted fabrics from the textile sub-sectors. The existing hazards have been identified, the consequences of the hazards set forth, and the measures taken to ensure that there are existing mitigating and preventive controls. First, a few examples of hazards for HAZOP were identified from the table for the 5x5 matrix method, and risk assessments were made for the same hazards with the HAZOP study.