Kant felsefesinde sorumluluk kavramı

Abstract

Kant felsefe, özellikle ahlak açısından önemli bir filozoftur. Her türlü değerin merkezine insanı koyması, bütün değerlerin insan için ve insan tarafından inşa ettirilmesi onu aydınlanma çağının en temel filozoflarından biri yapmıştır. Kant'ın aydınlanma çağına temel teşkil etmesinin bir çok sebebi vardır ama en önemli nedeni insanı kâinatın temeline koyması, insanı kâinatta var olan varlıkların en değerlisi görmesi ve her çalışmada, her değerde, her düşüncede insanı amaç olarak ortaya koymasıdır. Kant'a göre insan ayrıcalıklı bir varlıktır, bunun en temel nedeni insanda akıl yetisinin olmasıdır. Bu akıl, insanın kendini ve hayatındaki her şeyi irdeleyerek herkesin ortak değerine hitap eden ilkelere ulaşmasını sağlar. Kant'a göre insanda akıl yetisinin olması onun seçme, tercih etme ve kendi belirlediği eylemleri yapma ve sonucunu kabullenme zorunluluğuyla doğru orantılıdır. Bu sorumlu olma zorunluluğu öyle bir zorunluluktur ki uyması gereken davranış kurallarını insanın kendisi belirler ve kendisini bağlar. Kant'ın ahlak felsefesinde akıl sahibi bir varlık olmanın çok kritik bir önemi vardır. Bunun içindir ki Kant'a göre, ahlakilik özelliği sadece insana özgüdür. Çünkü akıl sahibi sadece insandır, doğal nedenselliğin dışına çıkabilen, nasıl davranacağını kendi seçebilen tek varlık insandır. Dolayısıyla Kant'ın ahlak felsefesinde, özgürlük de sorumluluklar da insana özgüdür. Kant'a göre insan, doğal dünyada doğal nedensellikler içerisinde yaşayan bir varlıktır. Doğal olarak insan, doğal bir nedensellik içerisindedir ve bu nedensellikten, zorunluluktan etkilenir ama insanın bu zorunlulukları yenecek yetiye sahiptir.Kant'ın ödev ahlakı kendinden önceki ahlak görüşlerini reddeder, insanın en değerli varlık olduğu ve insanın hiçbir eylemde araç olamayacağı, insanın kendisinin temel amaç olarak görülmesi gerektiğini ve ahlaki eylemin de bu ölçüde değer kazandığını ifade eder. Kant'ın ahlak felsefesine bakınca dikkati çeken en önemli özellik; gereklilik, yükümlülük, zorunluluk gibi durumlarda yapılan eylemleri ahlaki olarak nitelendirmemesi ve bu tür davranışların insan türüne özgü davranışlar olmadığını ifade etmesidir. Kant'a göre elbette insanın doğal bir yanı vardır ve doğal zorunluluklar içindedir. Ama insanın bu zorunlulukları yenecek bir gücü de vardır ki Kant buna 'irade' diyor.Sonuç olarak diyebiliriz ki Kant'a göre doğal zorunluluk, gereklilik, yükümlülükten dolayı yapılan eylemde sorumluluk yoktur. İnsan, insana özgü olan aklını kullanarak, kendine verilmiş olanın dışına çıkıp kendi seçimini yapınca sorumlu olur. Kant'ın ahlak felsefesinin kendinden öncekilerden farkı da buradadır. Zira Kant'tan önceki ahlaki görüşlerin tamamında insan kurallar karşısında pasif durumdadır ve koşulsuz itaat etmek zorundadır.

Kant is a very significant philosopher as regards to history of philosophy and history of ethics. This has many reasons but in this thesis study, the innovations he has brought to the history of ethical philosophy in parallel with the subject of the thesis. Kant is one of the philosophers who marked the age of enlightenment with the ideas he supported. This has many reasons but the most important one is that he put emphasis on the human as the center of the universe and he regarded the human as the most precious creature in the universe and he presented human as a goal in each study, in each value in every thought. To Kant human is a privileged creature, the most basic reason of this that human has intelligence. This intelligence enables the man to attain the principles which appeal to everyone's common value criticizing everything in his life.To Kant that the human has the intelligence brings the obligation to face the results of his options, preferences and his acts. This obligation of responsibility is such an obligation that the man determines the behavioral rules which he needs to obey and he commits himself to. In the philosophy of Kant it is very important that the human has intelligence. That's why Kant argues that the ethical feature only belongs to humans because the only creature which has intelligence is human, the only creature which can get out of natural causality, which can choose how to act is human. Thus human is the most precious creatare. In Kant's philosophy, freedom and the responsibilities are special to human. To Kant, human is a creature living in the natural causalities in the natural world. Naturally, human is in a natural causality and due to this causality he is affected by this causality and obligation but the human has the capability to overcome these obligations.Kant's obligation ethics refuses the previous ethical ideas, he claims that the human is the most precious creature and he can't ever be a tool in any act, he needs to be seen as a main goal and ethical act is valuable as regards to this perspective.