Molla Musa el-Celali`nin Belagat ilmindeki metodu

Abstract

Bu çalışmada, Molla el-Celâlî'nin belâgat ilminde takip etmiş olduğu metot incelenmiştir. Tez, bir giriş üç bölüm ve bir sonuçtan oluşmaktadır. Giriş kısmında ilk dönem bilginleri ile son dönem bilginlerinin belâgat için yapmış oldukları tanımlara yer verilmiş ve belâğatın kısımları beyan edilmiştir. Birinci kısımda belâgat ilminin tarihi süreci ele alınmış ve iki bölüme ayrılmıştır. Birinci kısımda Câhiliye, Sadru'l-İslâm, Emevî ve Abbâsî dönemleri ele alınmıştır. İkinci kısımda ise, oluşum, gelişim ve duraklama dönemlerine yer verilmiştir. Daha sonra çalışmanın ikinci bölümünde, Molla 'nın hayatı, hocaları, öğrencileri ve ilmî çalışmalarına değinilmiştir. Üçüncü bölümde ise, Molla Musâ'ya göre belâgat ilmi ele alınmıştır. Bu bölüm, iki başlık altında incelenmiş olup, ilk başlıkta Mecmûʻatu'l-ʻUlûm adlı eseri çerçevesinde belâgat ilminin kısımları olan beyân, bedî ve meânî ayrı ayrı ele alınmıştır. Her bölümün sonunda Molla Mûsâ'nın bu kısımlara dair metodunun özeti verilmiştir. İkinci başlıkta ise, Mecmʻatu'l-Fevâid ve Şerhu'l-ʻİsâm Hâşiyesi çerçevesinde belâgat ilmi metodu ele alınmış ve başlığın sonunda bir özet verilmiştir. Sonuç kısmında ulaşılan neticeler zikredilmiş ve bu eserin doğu klasik medreselerinde okuyan öğrencilere sağladığı kolaylıkları dile getirilmiştir. Çalışma, en sonda yer alan kaynakçayla son bulmuştur.Anahtar Kelimeler: Molla Mûsâ, Belagat, Metot.

In my thesis, I dealt with the curriculum of Mulla Mûsâ Al-Jalali in the rhetoric. The research included an introduction, a preamble and three chapters.Then I mentioned in the first chapter the history of rhetoric and divided it into two subjects:in the first section I included rhetoric in the pre-Islamic era and the Islamic era passing through the chest of Islam and the Umayyad then Alabbasi,And followed in the second section of the stages that went through rhetoric in terms of development and formation and then prosperity and stagnation, and then touched in the second chapter on a glimpse of the life of Mullah Mûsâ Jalali and his greybread and its scientific effects with some limitation,And then expanded in the third chapter on rhetoric at Mullah Mûsâ Jalali and divided it into two subjects, where I dealt in the first topic of rhetoric in his book Science Group and the Department of Jalali rhetoric into its three sections of Badi and meanings and a statement and popped by the science of the statement and the science of meanings and science as well as did where I dealt with his book for each Section on the end and at the end of each section showed a summary of its methodology and in the second section of the rhetoric in his book set benefits in his footnote to explain the self,In the end, I explained the conclusion of Al-Jalali's methodology, and then I concluded my research with a conclusion containing the most important findings of this study in terms of the methodology followed by Mulla Moussa in both his books and mentioning the facilities he provided in these two books in understanding the rhetorical material of the Turkish students in the northeastern regions. From Turkey studying in its eastern schools ie the old classics that are not subject to the state system, then followed by index and sources, thank God, Lord of the worlds.Keywords: Molla Mûsâ, Elopuence, Methods.