Iğdır ekolojik koşullarında yetişen ebu cehil(calligonum polygonoides l. ssp. comosum (l`hér.) ) çalısının yıllık besin içeriği değişiminin ve bazı özelliklerinin belirlenmesi

Abstract

Çalışma, Iğdır ekolojik koşullarında yetişen Ebu Cehil (Calligonum polygonoides L. ssp. comosum (L'Hér.)) çalısının yıllık besin içeriği değişiminin ve bazı özelliklerinin belirlenmesi amacıyla 2013 yılında yürütülmüştür. Bu amaçla bitki materyallerinde HP, NDF, ADF, ADL, KMS, SE ve ME içerikleri belirlenmiştir. Ayrıca fenolojik gözlemler, bitki boyları, taç çapları, taç kısmında biriktirilen toprak miktarı ve topraktaki değişim ortaya konulmuştur. Araştırmada Ebu Cehil bitkisinin olgunlaşmayla birlikte HP, KMS, SE ve ME miktarlarının azaldığı, NDF, ADF ve ADL oranlarının ise artığı belirlenmiştir. Buna göre sürgünlerin HP, KMS, SE ve ME oranları en yüksek Nisan ayında (sırasıyla 252.9 g kg-1, %76.98, 3.56 Mcal g-1 ve 2.92 Mcal g-1), en düşük ise Ekim ayında (sırasıyla 75.4 g kg-1, %54.35, 2.59 Mcal g-1 ve 2.13 Mcal g-1) çıkmıştır. Oysa NDF, ADF ve ADL oranları en yüksek Ekim ayında (sırasıyla 599.7 g kg-1, 393.2 g kg-1 ve 127.8 g kg-1), en düşük değerler de Nisan ayında (sırasıyla 384.8 g kg-1, 209.7 g kg-1 ve 83.1 kg-1) belirlenmiştir. Fenoljik gözlemler, Ebu Cehil bitkisinin Mart-Ekim ayları içerisinde geliştiğini göstermiştir. Vejetasyon süresince bitkinin sürekli yeni sürgünler ve paralelinde çiçeklenme oluşturduğu, optimum büyümesini ise Mayıs-Ağustos ayları arasında gerçekleştirdiği görülmüştür. Taç içi bitki boyları 85-145 cm, ortalama taç çapları ise 2.77-3.90 m aralığında değişmiştir. Ayrıca kök boğazında ortalama 2 383.19 kg toprak tutmuştur. Son olarak Ebu Cehil bitkisinin toprağın kimyasal yapısını iyileştirdiği, özellikle üst toprak katında iyileşmenin daha fazla olduğu belirlenmiştir.

The study was conducted to determine the change of annual nutritional value and some properties of Ebu Cehil (Calligonum polygonoides L. ssp. comosum (L'Hér.)) shurb growing in Iğdır ecological conditions in 2013. For this purpose, HP, NDF, ADF, ADL, DMD, DE and ME contents in plant materials have been determined. Phenological observations, plant height, canopy diameter, soil amount accumulated in canopy area and change on soil of C. polygonoides also put forward. It was determined that HP, KMS, SE and ME decreased but NDF, ADF, and ADL, increased with maturation in C. polygonoides. Results showed that highest HP, DMD, DE and ME had in April (252.9 g kg-1, 76.98%, 3.56 Mcal kg-1 and 2.92 Mcal kg-1, respectively), lowest rates (75.4 g kg-1, 54.35%, 2.59 Mcal kg-1 and 2.13 Mcal kg-1, respectively) in October. However, highest rates NDF, ADF and ADL were determined in October (599.7 g kg-1, 393.2 g kg-1 and 127.8 g kg-1, respectively), lowest amounts (384.8 g kg-1, 209.7 g kg-1 ve 83.1 kg-1, respectively) in April. Phenological observations showed that it growed up between March-October. Plant continuously had been generated new shoots and flowering during vegetation and optimum growth also became between May-August. Incanopy plant high varied between 85 to 145 cm and mean canopy diameter was identified 2.77 to 3.90 m. Plants had been also accumulated the mean 2 383.19 kg soil under canopy. Subsequently, it is determined that C. polygonoides ameliorated the chemical structure of soil surface.