Kentsel yerleşim alanlarında altyapı ve üstyapı oluşumunun araştırılması

Abstract

ÖZ KENTSEL YERLEŞİM ALANLARINDA ALTYAPI VE ÜSTYAPI OLUŞUMUNUN ARAŞTIRILMASI Ayşe TURABİ Balıkesir Üniversitesi, Fen Bilimleri Üniversitesi, İnşaat Mühendisliği Anabilim Dalı (Doktora Tezi/ Tez Danışmanı: Prof. Dr. Turgut ÖZDEMİR) Balıkesir, 1998 Kanalizasyon tesisleri, su iletim tesisleri, enerji iletim tesisleri, iletişim hatları ve doğalgaz tesisleri kentsel yerleşim alanlarında insanların daha rahat yaşamalarına olanak sağlayan teknik altyapı tesisleridir. Bu tesislerin bir koordinasyon merkezi tarafından projelendirilmesi, yatırımların en uygun biçimde kullanılması ve kent bilgi sistemi içinde yönetilmesi tesislerden beklenen en büyük faydayı sağlayacaktır. Kentsel bir yerleşim alanı planlanırken teknik altyapı açısından maliyetleri en aza indirgeyecek imar planı seçilerek konut başına minimum ulaşım alanı, konut başına minimum altyapı uzunluğu ve böylece konut başına minimum altyapı maliyetleri sağlanmalıdır. Tezde Balıkesir Atatürk mahallesinde bir ilkokul yerleşim birimi karakterindeki mevcut yerleşim planına ait alternatif bir yerleşim planı geliştirilmiştir. Her iki planda yüzey analizleri yapılarak belirtilen ilkokul yerleşme birimi için gerekli alanlar karşılaştırmıştır. Mevcut plan için teknik altyapı tesisleri projelendirilmiş 1996 birim fiyatları ile 140.62x1 09 TL. tesis maliyeti hesaplanmıştır. Hesaplanan yatırım maliyetlerinde en uygun ödenek kullanım şekli araştırılmıştır. Yıl- yatırım ödeneklerinin kullanımı arasındaki en uygun ilişkinin yatırımların bir süre bekletilerek hızla bitirilmesi olduğu bulunmuştur. Eşit ödeneklerle beş yılda oluşturulan bir tesis ile hızla bitirilen bir tesisin toplam finansman gideri arasında 2.75x1 012 TL. fark olduğu ortaya çıkarılmıştır. Altyapı projelerinin kullanıma sunulması büyük harcama ve yatırıma neden olduğundan projelendirme ve uygulamada maliyetin azaltılması yanında işletilmesininde dikkate alınması gerekmektedir. Kent bilgi sistemi içinde tesislere ait konum, kot ve diğer nitelik bilgilerinin bulunması altyapı tesislerine ulaşmayı ve bu tesislerin işletilmesini kolaylaştıracaktır. Belediyeler bünyesinde kurulacak olan altyapı koordinasyon merkezleri (AYKOME), altyapı kuruluşları arasında koordinasyonu sağlayarak tesislerden beklenen verimi arttıracak ve böylece amaçlanan çağdaş kentleşme yaratılacaktır. ANAHTAR SÖZCÜKLER: altyapı / altyapı maliyetleri / kent bilgi sistemi / altyapı koordinasyon merkezi

ABSTRACT ` V*k5 *«**r INVESTIGATION OF INFRASTRUCTURE AND SUPERSTRUCTURE FORMATION IN URBAN SETTLEMENT AREAS Ayşe TURABİ Balıkesir University, Institute of Science, Department of Civil Engineering (Ph. D. Thesis/ Supervisor: Prof. Dr. Turgut ÖZDEMİR) Balıkesir - Turkey, 1998 Sewer system, water transportation system, energy transmission system, communication and natural gas system are technical infrastructural system which enable people to live better conditions in urban settlement areas. Design of these systems by a coordination center, usage of investments in most appropriate way and managing them with city information system will let to get the most benefit from these systems. While planning an urban settlement area a public works plan with minimum technical infrastructure cost must be chosen, and minimum transportation area and minimum infrastructure length with respect to residence and hence the minimum infrastructure costs must be provided. In this thesis, charecter of the primary school settlement unit an alternative settlement plan belonging to existing settlement plan in Balikesir Atatürk district has been developed in both of the plans, by conducting surface analysis, ensurance of the necessary areas for the primary school settlement unit, which is stated in port 2, has been compared. Technical infrastructure systems for the existing plan have been projected and a system cost of 140.62x1 09 TL has been calculated for 1996 unit prices. For the calculated investment costs, the most appropriate allotment usage way has been investigated. It has been realized that the most appropriate relationship between usage of year-investment allotments is consuming the investments rapidly after delaying them for a short time. It has been found that a difference of 2.75x1 012 TL finance expenditure between a system which has been formed with equal allotments in five year's time and a system which has been completed rapidly has occurred. Using preparation of infrastructure projects requires high expenditure and investment, reduction of cost as well as management in design practise must be taken into account. Existence of location, elevation and other characteristic informations belonging to establishments in urban information system will facilitate to reach infrastructure systems and to manage them. Infrastructure coordination centers to be built within constitutions of municipalities will increase the expected efficiency of the systems by providing the coordination among the infrastructure institutions, and hence the intended contemporary urbanized areas will be created. KEY WORDS: infrastructure, infrastructure cost, urban information system, infrastructure coordination center m