Iğdır ilinde göçer hayvancılık

Abstract

Bu çalışma, Iğdır ilinde göçer hayvancılıkla geçimini sağlayan yetiştiricilerin hayvancılık uygulamalarını belirlemek ve hayvancılığın gelişmesine katkıda bulunmak amacıyla yürütülmüştür. Bu amaçla Iğdır ilinde göçer hayvancılık yapan ve Damızlık Koyun-Keçi Yetiştiricileri Birliği'ne kayıtlı 174 yetiştirici ile anket yapılmıştır. Veriler sayılarak iki boyutlu tablolarda özetlenebilen özellikler için sayı ve yüzdelik şeklinde tanımlanmış ve analitik değerlendirmede 2 (Ki-Kare) testi kullanılmıştır. Bu değerlendirmelere göre, Morkaraman koyunlarında döl verim özellikleri olarak; %4,54 oranında kısırlık, %90,25 doğum oranı, %12,20 ikizlik, %4,35 yavru atma, %95,46 gebelik, doğum sonrası bir ay içinde ölen kuzu oranı %4,88ve %1,34 oranında da anaç koyun ölüm oranı olarak tespit edilmiştir. Koç altı koyun başına kuzu sayısı 0,99 baş ve doğuran koyun başına kuzu sayısı ise 1,11 baş olarak belirlenmiştir. Koç katım oranı en fazla eylül ayında %82,2 olup, Ağustos ayında ise %17,8'dir. Kızgınlıklar ortalama 28,19±0,60 gün içerisine yoğunlaş olup, toplam kızgınlık süresi 58,51±1,40 gün, damızlıkta kullanma yaşının 16,83±0,21 ay olarak belirlenmiştir. Kuzu ve oğlaklar yaklaşık altı ay emzirilmekte, 2-3 ay ise süt sağımı yapılmaktadır. Yetiştiricilerin %86,8'i Nisan ayında hayvanlarını meralara çıkarırken, %75,3'ü ise Haziran ayında yaylalara göçmektedir. Göçerlerin %83,3'ü Eylül ayında yaylalardan geri yerleşim yerlerine dönmektedir. Yerleşim yerine dönen yetiştiricilerin %79,9'u daha önce otlatılmayan köyiçi meraları, anız ve anızlar arasındaki arazileri, bağ ve bahçe içlerini otlatarak, Aralık ayında hayvanlarını barınaklara almaktadırlar. Böylece göçerlerin, ilkbahar ve yaz başında (Nisan-Mayıs-Haziran) meraları, yaz ve sonbahar başında yaylaları (Temmuz-Ağustos-Eylül) sonbahar ve kış başında ise (Ekim-Kasım-Aralık) köyiçi mera, anız ve bahçe içlerini otlattıkları belirlenmiştir. Bununla birlikte, yetiştiricilerin %5,8'i kendisi, % 68,4'u ise çobanla ve %25,9'u ise kendi + çobanla hayvanlarını otlattıkları belirlenmiştir. Yetiştiricilerin %91,4'ü koç katım öncesi yemleme yapmazken, %7,5'i yapmaktadır. Sonuç olarak, Iğdır ili göçerlerinin mera, yaylak ve kışlakların kullanımını 4342 sayılı mera kanunu kapsamına uygun olarak yaptıkları ve küçükbaş hayvan yetiştiriciliği konusunda tecrübeli ve bilinçli oldukları söylenebilir.

This study was conducted to determine the livestock practices and problems of livestock breeders living in Iğdır province, to find solutions to these problems and to contribute to the development of animal husbandry. This study was carried out with a survey of 174 business owners registered to the Sheep and Goat Breeders Association. In the study, the data were counted as numbers and percentages and 2 (Chi-Square) Test was used for analytical evaluation. According to these statistical evaluations; some productive performance characteristics of Morkaraman sheep is found as follows: Infertility rate is 4,54% while lambing rate is 90,25%. Conception rate is 95,46%, while twinning rate is 12,20%, aborting rate is 4,35%, rate of lambs dying within one month of birth is 4,88 and ewe death rate is 1,34%. Number of lambs per mating ewe is 0,99 head and number of lambs per lambing ewe is 1,11 head. The rate of mating is 82,2% in September and 17,8% in August, estrus was concentrated in an average of 28,19 ± 0,60 days, and the total duration of estrus was 58,51±1,40 days and the mean age of breeding was 16,83 ± 0,21 months. Lamb and goats are breastfed for about six months, milking is done in 2-3 months. While 86,8% of the breeders went to pastures in April, 75,3% went to highlands in June. In September, 83,3% of the breeders returned from highlands to pastures, while 79,9% returned to the plains in December. The breeders are grazing pastures for six months in spring (April-May-June) and in fall (October-November-December). Highlands are grazed for two months per year (July-August-September). 79,9%of the returning breeders graze their animals on previously-unutilized pastures within villages, stubbles and areas within stubbles, orchards and gardens and take their animals to barns in December. Thus, migrant breeders use pastures in spring and at the beginning of summer (April-May-June), highlands in summer and at the beginning of fall (July-August-September) and village pastures, stubbles and gardens in fall and at the beginning of winter (October-November-December).In addition to, 5,8% of the breeders graze their own herds while 68,4% hand over grazing to shepherds and 25,9% graze their herds in assistance of a shepherd. It was determined that 91,4% breeders do not feed their herds prior to mating while 7,5% feed their animals. According to the results of the study, it can be said that the migrants of Igdir province use their pastures, highlands and winters in accordance with the law of pasture law 4342 and they are experienced and conscious about small ruminants breeding.