Kağızman (Kars) yöresi cevizlerinin (Juglans regia L.) seleksiyonu

Abstract

Bu araştırma Kars'ın Kağızman ilçesi merkez ve köylerinde 2015-2016 yıllarında yürütülmüştür. Çalışmada tohum orijinli yaklaşık 8000 sayılı ceviz populasyonu içerisinden, meyve, ağaç ve hastalık-zararlıya dayanıklılık özelliği itibariyle üstün nitelikli ceviz genotiplerinin belirlenmesi ve bunların in-ex-situ koruma altına alınması amaçlanmıştır. İki yıl süreyle yapılan gözlem, inceleme ve değerlendirmeler sonucunda ceviz seleksiyon kriterleri dikkate alınarak 16 ceviz genotipi ümitvar olarak selekte edilmiştir. Seçilen genotiplerde ortalama meyve ağırlığının 10,14-14,98 g, iç ağırlığının 5,01-8,08, iç randımanın %41,58-60,20, kabuk kalınlığının 2,00-4,53 mm arasında değiştiği belirlenmiştir. Ümitvar olarak seçilen genotiplerde iç rengi % 25'inde 'açık', %62,50'sinde 'sarı' ve %33,33'ünde 'esmer' renkli olarak bulunmuştur. Seçilen genotiplerin tamamı meyve şekli bakımından yuvarlak ve meyve iriliği bakımından ekstra sınıfında yer almıştır. Çiçeklenme yönünden 12 genotip protandry, 4 genotip ise protogeny çiçeklenme özelliği göstermiştir.

This study was carried out in the center and villages of Kağızman district of Kars between 2015 and 2016. It was aimed to identify high quality walnut genotypes and take them under preservation among the walnut population grown from seedling rootstock. 16 walnut genotypes were selected as promising on the basis of two years observation, investigation and evaluation based on walnut selection criteria. It was determined that selected genotypes had average of fruit weight between 10.14 and 14.98 g, kernel weight between 5.01 and 8.08 g, kernel ratio between 41.58 -60.20% and shell thickness between 0.97 and 1.62 mm. Kernel colour of types was light in 25% of types, yellow in 62.50% of types, extra light in 4 types and dark in 33.33% of types. All fruits were found in round shape and were appeared in extra class. While 12 genotypes were found to be protandrous, 4 genotypes were determined protogynous depending upong flowering characteristics.