Dizel motorlarında meydana gelen problemler ve giderilimleri

Abstract

./..,'f... ''S ÖZ DİZEL MOTORLARINDA KARŞILAŞILAN PROBLEMLER VE GİDERİLMELERİ Haluk AKGUMUŞ Balıkesir Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Makine Mühendisliği Ana Bilim Dalı (Yüksek Lisans Tezi/Tez Danışmanı : Yrd.Doç Dr Ümit KAMÇICI) Balıkesir,1999 Günümüzde tekerlekli araçlarda kullanılan bir çok enerji kaynağı( elektrik, güneş enerjisi, benzin,... vb) olmasına rağmen temin edilebilirliği ve ucuz olması nedeniyle benzin ve motorin ile çalışan araçlar en çok kullanılan araçlar olmuşlardır. Özellikle dizel motorlu araçlar verimlerinin yüksek olması ve yakıt fiyatlarının düşük olması nedeniyle iş araçlarında ve ulaşım sektöründe daha çok tercih edilmişlerdir. Ancak bu tip tekerlekli araçların yakıt donanımları ve motor parçaları hassas parçalardan imal edilmiş olup meydana gelebilecek arızalar, yüksek bakım masraflarına ve önemli motor arızalarına neden olabilmektedir. Bu nedenle, bu tür araçlarda doğru kullanım, bakım ve arızaların zamanında tespit edilip giderilmesi önem kazanmaktadır. Bu çalışmanın ilk kısmında, motorların yapısının daha iyi anlaşılabilmesi için motorlar hakkında genel bilgi verilerek, motorları meydana getiren kısımlara ve bunların görevlerine değinilmiştir. Bu sayede arızaların teşhis edilmesi ve belli kısımlarda meydana gelen arızaların birbirlerini nasıl etkileyebildiklerinin daha iyi anlaşılması amaçlanmıştır. İkinci kısımda ise, dizel motorlarında meydana gelen arızaların genel olarak neler olduğu incelenerek bu arızaların oluşmasına neden olabilecek etkenler belirtilmiştir. Ayrıca bu arızaların nasıl giderilebileceği de bu bölümde anlatılmıştır. Bu incelemeler yapılmadan önce, motor yenileştirme fabrikasına gelen motorlar üzerinde yapılan incelemeler sonunda bu arızaların en çok hangi kısımlarda meydana geldiği tespit edilerek, özellikle bu kısımlar ele alınarak anlatılmıştır. Son bölümde ise, motorların nasıl yenileştirildiği anlatılarak motor yenileştirme hakkında bilgi verilmiştir. Bu kısımda, fabrikada bir motorun yenileştirilmesinin nasıl yapıldığı ve yenileştirme sonunda motorun bazı performans değerlerinin ne durumda olduğu incelenmiştir. Bu işlemin yapılabilmesi içinde ilk olarak motor deneyleri hakkında bilgi verilerek, fabrikada kullanılan deney düzeneği anlatılmıştır. Daha sonra fabrikada üç adet deney yapılarak bu deneylerin verilerinden faydalanılarak motor yenileştirme işlemleri irdelenmiş ve motorun orijinal değerlerine ne kadar yaklaştığı ve arada bir fark varsa bu farkın nelerden kaynaklandığı belirtilmiştir. ii

ABSTRACT FAILURES ON DIESEL ENGINES AND THEIR RESOLVATİONS Haluk AKGÜMÜŞ Balıkesir University, Institute of Science, Department of Mechanical Engineering (M.sc Thesis/ Supervisor :Yrd.Doç.Dr. Ümit KAMÇICI ) Bahkesir-Turkey 1999 Although there are many kinds of energy sources ( electric, solar, fuel oil,... etc.) at the present, the vehicles running with gasoline and diesel fuel are the most used ones due to their availability and cheapness. Especially the diesel vehicles running with diesel fuel have been preferred due to their high efficiency and low consumption rates in commerce and transportation fields. However, failures may cause high maintenance expenses and important damages as fuel systems and engines parts consists of precise parts. Because of this, proper usage, maintenance and diagnosing the failures in time and repairing them are important for those kind of vehicles. In the first part of the study, the parts of the engines and their functions were defined by giving general knowledge about the engines to provide the construction of engine understood better. Hereby, troubleshooting the failures and how that failures in some certain parts can affect other parts will be understood better. In the second part, failures of diesel engines were discussed in general and the factors causing those failures were defined. Also, how those failures can be repaired were explained in this part. Before starting studying, the most failures that encountered during rectifying of engines sent to repair plant were determined and the study was focused particulary on those failures and related sections. In the find part, knowledge about how an engine is rectified was given. In this part, how an engine is rectified in the factory and the performance of the engine after rectifying process were examined. Therefore, how engine tests are done were explained firstly and the method used at the factory was described. Then how close rectifying process approaches to the original engine values were discussed by examining three test results obtained at the factory test section. iii