İbn Hazm`ın Kindî`yi eleştirisi-`er-Redd ale`l- Kindî el-Feylesuf` bağlamında bir inceleme

Abstract

İslam düşünce geleneğinin oluşması ve olgunlaşması sürecinde âlimler arasındaki ihtilafların önemi büyüktür. Zira düşünürlerin diğer düşünürler için reddiye niteliğinde kaleme aldığı eserlerin düşünce geleneğimize önemli katkıları olmuştur. Tezimizde ilk İslam filozofu Kindî'nin sebeplilik anlayışını merkeze alarak, onun kurguladığı Tanrı- âlem ilişkisine değineceğiz. Sonrasında ise asıl konumuzu oluşturan İbn Hazm'ın Kindî'ye itiraz niteliğinde kaleme aldığı `Er-Redd Ale'l-Kindî El-Feylesuf` adlı risalesinde ortaya koyduğu sebeplilik, tevhid, nübüvvet, değişme, ruh-nefis gibi muhtelif konulardaki görüşleri ve Kindî'ye yönelik `sebeplilik` odaklı eleştirilerini ele alacağız. Böylelikle İslam düşüncesinde eleştiri kültürünün bir başka halkası olan Kindî, İbn Hazm tartışması mukayeseli olarak ortaya konulmuş olacaktır. Anahtar Kelimeler: Kindî, İbn Hazm, Eleştiri, İlk Felsefe, Sebeplilik.

There is a great importance of controversies between scholars in the process of emergence and maturation of Islamic literature. Because the works which were written as refutation by scholars for their opponents have significant contributions to Islamic literature. We will touch upon God-Universe connection constructed by al-Kindî, by focusing on the causality concept of him. Afterwards, we will mention opinions about various subjects such as causality, tawhid, nubuwwa, changing, soul-nafs and Ibn Hazm's criticisms of al-Kindî which were based on `causality`. These aforesaid opinions and criticisms were revealed in the work `Er-Redd Ale'l-Kindî El-Feylesuf` which was written as a refutation by Ibn Hazm to al-Kindî. Thus, the dissidence between al-Kindî and Ibn Hazm, which is an another aspect of the `Criticism Tradition` in the Islamic Culture, will be presented comperatively. Key Words: al-Kindî, Ibn Hazm, Refutation, First Philosophy, Causality.