Bir Kur`an-ı Kerim kıssasının romana dönüşümü: Yusuf Kıssası örneği

Abstract

Kur'an-ı Kerim kıssaları, anlatılan olaylar ve kişiler aracılığıyla insanlığa ibretlik örnekler sunar. Bu kıssalarda anlatılan müspet ya da menfî duygular insana aittir ve evrenseldir. Bizzat Kur'an tarafından kıssaların en güzeli olarak nitelenen Yusuf Kıssası, gerek tahkiye unsurlarının mükemmelliği gerekse alınacak ibretlerin çeşitliliği açısından şair ve yazarların ilgisini çekmiş; yüzyıllar boyu birçok edebî eserin oluşumuna ışık tutmuştur. Yusuf Kıssası, Tevrat'ta kabile merkezli ve detaylı bir anlatımla ifade edilirken Kur'an'da tevhid merkezli ve özlü bir anlatım tercih edilmiştir. Kur'an tefsirlerinde ise kıssada olmayan birçok olay çeşitli râvilere dayandırılarak zikredilmiştir. Mesnevi şairleri, Kur'an'da anlatılan olayların yanında, tefsirlerde geçen olayları da eserlerine alarak Allah'ın mutlak hâkimiyetini anlatan kıssayı, merkezinde aşk olan bir anlatıya dönüştürmüşlerdir. Kıssa, romanın imkânlarıyla ifade edilirken anlatıya gelenekte bulunmayan yeni olaylar dâhil edilmiş ve metinlerarası unsurlarla anlatının anlam katmanları genişletilmiştir.

The stories of the Quran, present humanity exemplary incidents through events and persons. Positive or negative emotions narrated in this stories is that they belong to human and they are universal. The Story of Joseph described by Quran `the most beautiful of stories` draws attentions of poets and authors in terms of both its perfection of the narrative elements and its various exemplary events. The story has lighted the way for creating a lot of literary work throughout centuries. The Story of Joseph is narrated as tribe-centered in Torah but in Quran it is is narrated in a oneness-centered and more laconic way. On the other hand in tafsirs of Quran a lot of events which don't exist in Quran are adverted based upon narrators. Mathnawi poets transform the story which narrates God's absolute dominance into a love centered narration by including various events in tafsirs beside the events narrated in Quran. While the story is being narrated within the conditions of the novel, new events which didn't exist in tradition has been added to the narration and semantic stratum has been expanded by means of intertextual elements.