Çorum camilerinde Selçuklu, Beylikler ve Osmanlı Dönemine ait ahşap minberler, vaaz kürsüleri ve kapılar

Abstract

`Çorum Camilerinde Selçuklu, Beylikler Ve Osmanlı Dönemine Ait Ahşap Minberler, Vaaz Kürsüleri Ve Kapılar` başlıklı bu tezin amacı; Çorum'daki, Selçuklu, Beylikler ve Osmanlı dönemine ait, sanat değeri olan eserleri gün yüzüne çıkarıp, günümüze örnek teşkil edecek şekilde, bilim dünyasına kazandırmaktır. İncelemeler Çorum merkezdeki camileri kapsamaktadır. Bu kapsamda 1075-1920 yılları arasında yapılmış, bu tarihler arasında yapılıp yıkılmış, yerine yenisi yapılmış camilerdeki ahşap minberler, kürsüler ve kapılar da incelenmiştir. Günümüzde kullanılmayan ve müzede koruma altına alınan Muzaffer Paşa Camii minberi de çalışmaya dâhil edilmiştir. Çorum ve tarihiyle ilgili yapılan çalışmalarda daha ziyade, Çorum, siyasal ve ekonomik yönleri ile ele alınmış, incelenmiştir. Mimari açıdan hamam ve konaklarla ilgili çalışmalar yapılmış, ancak cami ve mescitlerle ilgili yeterli sayıda olmayan, yüzeysel bir iki çalışma yapılmıştır. Sanatsal açıdan ise sadece el sanatlarıyla ilgili yine az sayıda çalışma yapılmıştır.Hazırlanan bu çalışmayla, Çorum'daki Selçuklu ve Osmanlı dönemine ait ahşap sanatı ile ilgili eserlerin değerlerini ortaya çıkarıp, Çorumla ilgili yapılan çalışmalardaki eksikliği gidermek hedeflenmektedir. Yerel ve ulusal kaynaklar taranarak elde edilen bilgiler ışığında çalışma sınırları içindeki bütün camiler incelendi ve eserler tespit edildi. Tespit edilen eserlerin fotoğraf ve ölçüleri alındıktan sonra, bütün eserlerin teknik çizimleri yapıldı. Çizimler genelden özele doğru yapıldı. Ahşap eserlerin plan, ön ve yan görünüşleri ve süslemede kullanılan desenleri ayrıntılı bir şekilde çizildi. Çizimleri yapılan eserler tanıtıldıktan sonra, süsleme ve yapım özellikleri açısından karşılaştırmalı olarak ele alındı. Bu çerçevede on iki camiden on minber, dokuz kapı ve iki kürsü olmak üzere toplamda yirmi bir ahşap eser incelenmiştir. Sonuç olarak Çorum'da tahmin edilenden daha fazla eser olduğu tespit edilmiş ve bu eserler belgelenmiştir. Daha önce sanat tarihi açısından çok değerli olduğu uzmanlarca kabul edilen iki eserle ilgili yapılmamış olan teknik ve ayrıntı çizimleri yapılmıştır.Anahtar Kavramlar: Çorum, Camii, Ahşap, Minber, Kürsü, Kapı Kanatları

The purpose of the thesis, `The Wooden Minbars, Desks And Gates in Corum Masques Which Belongs To Ottomon And Seljuq Periods`, is to bring the works of art of the Seljuks, Beyliks and Ottoman Empire into light and introduce them to the academic world to set example for the future generations. The investigations have been conducted in the mosques in the central town of the city, Corum. The study includes mosques, which were built within the dates of 1075 and 1920; the mosques, which were demolished and rebuilt within the stated years, are also included in the study. Muzaffer Pasha Mosque which is currently not in use and protected by the museum is also covered within the study. The studies about Corum and its history in most cases encompass the City's political and economical history. There has been architectural studies about hamams and mansions but there are not enough in-depth studies that consist of the mosques and masjıds. This study aims to unearth the works of wooden art from the Seljuk and Ottoman period and remedy the lack of studies in the field in Corum. The mosques which was investigated has been determined based on the results of local and national literature review. The works of art, which has been found as a result of the investigation, have been photographed, measured and their technical image was constructed. The image construction has been drawn from general to specific. The plans, front and side profile and the decorative patterns have been drawn in detail. Their styles, construction and decorative qualities have been introduced and cross examined. There have been twelve mosques, ten minbars, nine gates, and two stands have been investigated for this study. In conclusion, there have been found more works of art found in Corum than expected and they have been reviewed and documented. The detailed technical drawings of the worls which had been lacking previouly have been accomplished. Keywords: Çorum, mosque, wooden, minbar, stand, door panels