Osmanlı İmparatorluğu`nda 19. yy sonları 20. yy başlarındatekke ve zaviyelerin yönetimi

Abstract

Osmanlı İmparatorluğu'nun hayatta bulunduğu uzun tarihsel dönemde tekke vezaviyelerin yönetimi meselesi hep aynı şekilde devam etmemiştir. Yaşanan büyük siyasi,toplumsal ve kültürel gelişmeler, tekke ve zaviyelerin devlet ve toplum açısından mahiyetindeönemli değişikliklere yol açmıştır. Buna bağlı olarak tekke ve zaviyelerin yönetimbiçimlerinde de yer yer önemli farklılıklar ortaya çıkmıştır. Özellikle de 19. yüzyılda Osmanlıtoplumu hem ağır iç ve dış sorunlarla karşılaşmış hem de modernleşme çabalarıyla büyüksiyasi ve içtimai değişimlere uğramıştır. Bu çalışmada söz konusu gelişmeler de dikkatealınarak özellikle İstanbul Müftülüğü Meşîhat Arşivi'nde bulunan 1776 Nolu Meclis-iMeşâyıh Derkenar Defterinde(27 M 1324/23 Mart 1906, 26 R 1325/8 Haziran 1907) yer alanverilerden ve buna ek olarak da Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı arşivinde yeralan kayıtlardan, birinci ve ikinci elden kaynaklardan da istifade edilerek 19. yüzyıl sonu 20.yüzyıl başlarında Osmanlı'da tekke ve zaviyelerin yönetimi ve ortaya çıkan sorunlar izahedilmeye çalışılmıştır.

In the long historical period in which the Ottoman Empire survived, the issue of themanagement of the dervish lodges did not continue in the same way. The major political,social and cultural developments have led to significant changes in the nature of the dervishlodges and the state. As a result, important differences have emerged in the management oflodges and lodges. Especially in the nineteenth century, Ottoman society faced heavy internaland external problems, and underwent major political and social changes throughmodernization efforts. In this study, especially considering these developments, especially inIstanbul Mufti's Office Meşîhat Archive Number 1776 In The Book Of The Assembly-iMeşâyıh Derkenar (27 M 1324/23 March 1906, 26 R 1325/8 June 1907) in addition to thedata In the archives of the Presidency of the State Archives Presidency of the Presidency, theend of the 19th century at the beginning of the 20th century the management of the dervishlodges and zaviyeler tried to explain the problems arising.