Dryomys laniger`in ince bağırsak dokusunun histolojisi ve sitolojisi

Abstract

Kış uykusundan çıkışın iç faktörler tarafından nasıl kontrol edildiği, kış uykusu davranışının nasıl evrimleşmiş olabileceği araştırılmış, fizyolojik ve biyokimyasal açıdan yorumlamıştır. Çalışmamıza konu olan Anadolu Kayauyuru (Dryomys laniger) endemik bir türdür. Bu çalışma Antalya ilinin Elmalı ilçesi Çığlıkara bölgesi doğal çevrelerinde yapılan arazi çalışmasında elde edilen ve laboratuvarda tutulan D. laniger örnekleri üzerinde yapılmıştır. Denekler nem düzeyi % 56 olan en yüksek 24 °C en düşük ise 7 °C arasında değişen sıcaklıktaki laboratuvar ortamı koşullarında hayvanların beslenmesi, bakımı, ağırlık ölçümleri ve kış uykusu sürelerinin belirlenmesi işlemleri gerçekleştirilmiştir. Denekler aktif dönemde, kış uykusu döneminde ve ara uyanış döneminde feda edilerek bağırsak dokuları alınmıştır. Örnekler histomorfolojik inceleme için ışık mikroskobik takibe alınırken sitolojik inceleme için elektron mikroskobik takibe alınmıştır. Hazırlanan bloklardan kesitler alınarak histomorfolojik ve ultrastrüktürel olarak incelenmiştir. Işık mikroskobu görüntüleri incelendiğinde, kış uykusunda olan hayvanların ince bağırsak villusları daha uzun ve goblet hücreleri, aktif dönemdeki hayvanlarınkinden sayıca daha fazla olduğu gözlenmiştir. Hibernasyondayken ara uyanışta olan hayvanların ince bağırsakları normal histomorfolojilerine uygun yapıdadır. İnce bağırsağın elektronmikrofotoğraflarında özellikle hibernasyondaki hayvanların hücre çekirdeklerinde çift çekirdekçik gözlenmiştir. Hibernasyondaki hayvanların mitokondri sayıları artmış, endoplazmik retikulum kanalları genişlemiştir. Ara uyanıştaki hayvanlarda hibernasyondakilere göre belirli bir fark gözlenmemiştir. Bu çalışma Dryomys laniger türünün ince bağırsak dokusunun incelendiği ve hibernasyonun olası histomorfolojik ve ultrastrüktürel etkilerinin incelendiği ilk çalışmadır. Bu konunun daha net ve açık bir şekilde ortaya konulması için daha ileriki çalışmalara ihtiyaç duyulmaktadır.

It was investigated how the exit from hibernation is controlled by internal factors, how the hibernation behavior may have evolved and interpreted in terms of physiological and biochemical aspects. Anadolu Kayauyuru (Dryomys laniger) which is the subject of our study is an endemic species. This study was carried out on D. laniger samples obtained from field study conducted in natural environment of Çığlıkara region of Elmalı district of Antalya. The subjects were fed, cared for, maintained, weighted and determined hibernation times under laboratory conditions with a maximum humidity of 56% and a maximum temperature of 24 °C and a minimum temperature of 7 °C. The subjects were sacrificed during the hibernation period and during the intermediate awakening period. Samples were taken for light microscopy for histomorphological examination and electron microscopy for cytological examination. Sections were taken from prepared blocks and examined histomorphologically and ultrastructurally. When the light microscopy images were examined, it was observed that the small intestine villi of the dormant animals were longer and the goblet cells were more numerous than the animals in the active period. The small intestines of the animals awakening during hibernation are in accordance with their normal histomorphology. Electron microphotographs of the small intestine showed dual nucleoli, especially in the cell nuclei of the animals in the hibernation. The number of mitochondria of the animals in the hibernation was increased and the endoplasmic reticulum channels were enlarged. No significant differences were observed in the intermediate awakening animals compared to those in the hibernation. This is the first study to examine the small intestine tissue of the Dryomys laniger species and to investigate the possible histomorphological and ultrastructural effects of hibernation. Further studies are needed to clarify this issue clearly.