İşletmelerdeki kültürel özelliklerin örgüt performansı üzerine etkisi ve bir uygulama

Abstract

ÖZET Bugünün globalleşen ekonomisinde birçok organizasyon artan rekabet ve değişen çevresel şartlar karşısında önemli fırsatlar ve tehditlerle yüz yüze kalmaktadır. Verimliliği artırma ve çevreye adapte olma arzusu örgüt kültürünün önemini ön plana çıkartmaktadır. Kültürün çalışanların davranışları üzerinde güçlü bir etkisi olduğu bilinir. Ayrıca, firma kültürünün firma performansını etkilediği de belirtilmektedir, özellikle 1980'ler'den sonra da örgüt kültürü ve performans üzerine birçok araştırma yapılmaya başlanmıştır. Bu yıllarda Japon firmalarının Amerikan firmalarına karşı ekonomik başarılarının ardında; içsel(öz) değerlere, inançlar ve varsayımlar setine bağlılığın Japon iş kültüründe yüksek olduğu görülmüştür. Firmaların değişik coğrafyalara olan ticaretlerinin artmasıyla da örgüt kültürü çalışmaları 1990'larda daha da önem kazanmıştır. Bu çalışmanın amacı işletmelerin kültürel özelliklerinin firma performansına olan etkisini tespit etmektir. Bu çalışma ile şu soruya cevap aranmaktadır: `örgüt kültürünün hangi özellikleri yüksek performansa neden olmaktadır? Temel kültürel varsayımlarla bu özellikler arasındaki ilişkiler nelerdir?` Bu çalışmada kültürün bireysellik/kollektivism ve güç mesafesi boyutları ele alınırken, incelediğimiz kültürel özellikler ise katılım, firma içi uyum, dış çevreye uyum ve misyonu içermektedir. Bu çalışma Gebze bölgesi ve civarında faaliyet gösteren imalat firmalarının yöneticilerine uygulanmıştır. Veri toplama yöntemi olarak anket kullanılmıştır. 50 ve daha fazla çalışanı olan 150 firma ile irtibata girilmiş ve 124 firmadan 675 yöneticiden cevap alınmıştır, ölçeklerin geçerliliğini ve içsel tutarlılığını incelemek için faktör analizleri ve Cronbach Alpha katsayıları hesaplanmıştır. Değişkenler arası ilişkiler korelasyon ve regresyon analizleri kullanılmıştır. İşletme yöneticileri ve araştırmacılar için önemli bulgular elde edilmiş ve öneriler sunulmuştur. Yapılan çeşitli analizler sonucunda, firma performansının sadece tek bir kültürel özellik ile olumlu yönde ilişkili olduğu bulunmuştur. Bu da misyondur. Ayrıca temel kültürel varsayımlardan güç mesafesi ve kolektivizmin düşük ve yüksek oldukları hallerde de hangi kültürel özelliklerin performansı ne ölçüde etkiledikleri ortaya konmuş ve bu bulgularla ilgili olarak yöneticilere ve araştırmacılara bazı öneriler sunulmuştur.

SUMMARY ; <* Many organizations face nowadays important opportunities and threats due to the increase in competition and change in the environmental conditions. Organizational effort for increasing the production efficiency and the ability to adapt to the rapidly changing dynamic environment force managers to focus on culture. Previous studies on organizational culture emphasize its significant impact on shaping the employees behaviors and increasing firm performance. Especially since 1980's western scholars investigating reasons why Japanese organizations are so much successful have already been concluded that commitment to a set of organizational core values, beliefs and assumptions were the basic antecedents of high performance. Attractiveness of the dimensions of both organizational and national cultural in the business literature has been accelerated since 1990s with the lead of globalization. The goal of this study is to investigate the performance impact of underlying cultural assumptions and traits. We try to find answers to the following research questions: `Which basic dimensions of the organizational culture lead to high performance? Which cultural traits lead to high performance and what type of relations exist among these assumptions and traits? The dimensions of cultural assumptions used in this study are individualism/collectivism and power distance. The cultural traits used in this study include involvement, consistency, adaptability and mission. In our study the unit of analysis is the managers of manufacturing firms in the Gebze region of Turkey. The data is collected by questionnaires via face to face interactions. Total number of respondents is 675 managers from 124 different firms. To validate the scales, we conducted factor analysis and used Croanbach's Alpha to see internal consistency. To investigate the relations among variables, we conducted correlation and regression analyses. As a result of the analysis, it is found that firm performance is positively affected by only one cultural trait: i.e. mission. Further study implications and managerial suggestions have been proposed on the relationships among some cultural traits and performance in lower and higher levels of the two basic cultural assumptions namely power distance and collectivism. I