Dağıtım kanallarında bağımlılık olgusunun kanal üyeleri arasındaki uyumluluğa ve kanal sistemin performansına etkisi

Abstract

OZET Üretici-bayii arasında bağımlılık, bu ilişkilerin kaliteli ve etkin bir şekilde gerçekleşmesi için son derece önemli bir faktör olarak karşımıza çıkmaktadır. İlişkiler sırasında, kanal üyeleri arasında, dağıtım işlevinin etkin ve ekonomik bir şekilde yerine getirilmesi ve dolayısıyla tarafların rakiplerine oranla daha başarılı olması temel ve hayati bir husustur. Bu çalışmada dağıtım kanallarında yer alan üyeler arasındaki bağımlılığın bayilerin performansına etkisi incelenmiştir. Ayrıca bağımlılık; bayii bağımlılığı, üretici bağımlılığı, bağımlılık asimetrisi, toplam bağımlık olmak üzere dört farklı gruba ele alınmış ve bunlara yönelik hipotezler otaya konulmuştur. Belirlenen bu hipotezleri test etmek için Türkiye'de faaliyet gösteren beyaz eşya sektöründeki bayiler üzerinde bir anket çalışması yapılmış ve toplanan veriler doğrultusunda gerekli testler uygulanmıştır. Çalışma toplam olarak dört ayrı bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde dağıtım kanallarına ilişkin genel bilgiler sunulmuştur. İkinci ve Üçüncü bölümde ise bağımlılık ve performans kavramı ayrıntılı olarak açıklanmıştır. Diğer bölümde ise toplanan verilerin değerlendirilmesi ve bunlara ilgili gerekli analizler yapılmış ve bu analizler doğrultusunda sonuç ve öneriler ortaya konulmuştur. Araştırma sonuçlarına göre, bayilerin bağımlılığı, üreticinin bağımlılığı, bağımlılık asimetrisi, dağıtım kanalı yoğun dağıtım sistemine sahipse bayii performansı üzerinde önemli etkileri olduğu görülmektedir.

SUMMARY If the dependence among dealer and supplier can bee successfully, managed, the supply chain will gain competitive advantages. The dependence of channel member is a critical factor in achieving effectiveness in distribution activities and thus getting more competitive power then their rivals. This study investigates the relative effects of the dependence among distribution channel members on dealer performance. Dependence factor have been categorized into four dimensions: dealers dependence, supplier dependence, total dependence, and asymmetric dependence. Hypothesis based on previous research on the relationships above have been developed and tested by conducting a survey study on Turkish household appliances dealers. The thesis includes four major sections: literature review and theoretical background of distribution channels, conceptualization of dependence and performance and finally analysis, reports, and conclusions. According to the results of the study, dealer dependence, supplier dependence, and asymmetric dependence have significant effects on dealer performance in highly intensive distribution systems.