İsrail`de bilimsel ve teknolojik gelişmeler, yükseköğretim sistemi

Abstract

ÖZET İsrail, 1948'de İngiltere'den bağımsızlığını kazandığı birkaç on yıl içerisinde, küçük bir tarım ülkesinden başarılı bir şekilde yeni yüksek teknoloji gücüne dönüşmüştür. Çalışmanın amacı İsrail'deki bu dönüşüme imkan tanıyan ve yönlendiren bilimsel ve teknolojik gelişmeleri, yüksek öğretim sistemini öğrenmek ve Türkiye'nin yenilik sistemine uygun politik tavsiyeleri çıkarmaktır. İsrail'in bilim ve teknolojik sisteminin bir bölümü bağımsızlıktan önce ve 1920'lerdeki özerk yönetim, Yishuv'un kontrolünde kurulmuştur. Bu Bilimsel ve Teknolojik altyapı sistemine dayanarak İsrail'in yüksek öğretim ve temel araştırmaları şu an üniversitelerde ve temel araştırma enstitülerinde yürütülmekte ve esasen Yüksek Öğretim Kurulu (YÖK) yoluyla finanse edilirken sanayi araştırması başlıca Sanayi ve Ticaret Bakanlığı (STB) Bilim Ofisi (BO) tarafından finanse edilmektedir. Bu ikisini birleştiren, stratejik araştırma, Bilim Bakanlığından (BB) alınan finans yoluyla yürütülmektedir. BB yakın zamanda Bilim, Kültür ve Spor Bakanlığı olarak genişletilmiştir. İsrail'in bilim ve teknoloji politikası, güçlü temel araştırmaya dayalı sanayi araştırmasını gerçekleştirmeye odaklanmıştır. Diğer Politik ölçüler aşağıdakileri kapsamaktadır: dünya çapındaki Yahudi ağından faydalanmak için uluslararası işbirliği, 1990'ların başlarında eski Sovyetler Birliğinden gelemeye başlayan göçmen bilim adamlarının uyumu ve kullanılması ve nitelikli bilim adamları ve mühendisleri yetiştiren güçlü eğitim sistemi (bütçesi GSMH'nın yaklaşık %10'dur). İsrail, Ar-Ge'ye GSMH'nın %2.3'ünü harcamakta ve onun bilim adamları ve mühendislerinin toplam işgücüne oranı dünyadaki en yüksek orandır(10,000'den 135'i).

V SUMMARY Israel, within few decades since its independence from U.K. in 1948, successfully transformed from a small agrarian country to a new hi-tech power. The purpose of the study is to find out the Israel's science and technology policy that enables and propels the transformation, and thereby, to guide Turkey's innovation systems and policy. Some part of Israel's science and technology system and policy has been established even before the independence and under the Yishuv, the self government in 1920s. Based on this S&T infrastructure, higher education and basic research of Israel is now conducted at the universities and basic research institutes and financed mainly through Council of Higher Education (CHE), while the industrial research is financed mainly by the Office of Chief Scientist (OCS) of the Ministry of Industry and Trade (MIT). Connecting these two, the strategic research has been conducted through finances from the Ministry of Science (MOS). MOS has been recently expanded to become the Ministry of Science, Culture and Sports. Israel's science and technology policy focuses on performing industrial research based on strong basic research. Other policy measures include the following: international cooperation in order to exploit the Jewish network worldwide, absorption and utilization of the immigrant scientists (750,000) that started to come from ex- Soviet Union in early 1990s, and the strong education system (the budget of which is almost 10% of GDP) that produces qualified scientists and engineers. Israel spends 2.3% of GNP on R&D and its scientists and engineers ratio over labor force is the highest in the world (135 out of 10,000).