Afganistan`ın yeniden yapılanmasında siyasi ve ekonomik stratejiler

Abstract

Eski adı `Aryena` şimdiki adı `Afganistan` olan bölge bulunduğu stratejik ve jeopolitik konumu gereği süper güçlerin ilgi ve etki alanı içinde olmuştur. Afganistan Güney Asya'nın giriş kapısıdır. Şair Muhammed İkbal'in ifadesiyle `Asya'nın Kalbi'dir.` Bu çalışmada, Afganistan'ın tarih sahnesinde yerini almasından günümüze kadar geçen zaman zarfındaki olayları, senaryoları, stratejileri, ilişkileri, oynanan oyunları ve son olarak da ABD'nin Uluslararası Güvenlik Yardım Kuvveti (UGYK/ISAF) şemsiyesi altında Afganistan'a girmesinin ayrıntılarını bulacaksınız. Afganistan Ortadoğu Petrol Bölgesi ile Hint Okyanusu' nun denetimi açısından stratejik bir konumdadır. Bu konumundan dolayı Sovyetler Birliği sıcak denizlere inme politikası ile 1979-1989 yıllan arasında Afganistan bataklığına saplanarak, bu ülkeyi harabeye çevirdikten sonra Cenevre Antlaşması ile ülke topraklarından çekilmiştir. 11 Eylül olaylarının ardından tarih tekerrür etmiştir. Bu seferde ABD, Özgürlük Operasyonu bahanesiyle Afganistan'a girerek, o güne kadar kendisinin desteklediği Taliban rejimine son vermiştir. Taliban rejimi, 11 Eylül 2001 saldırıları sonrası Usame Bin Ladin ve teröre destek verdikleri gerekçesi ile, ABD ve İngiliz birliklerinin hava harekatı sonucu ve Kuzey İttifakı'nın da yardımları ile yıkılmıştır. Bonn'da yapılan görüşmeler neticesinde Hamid Karzai başkanlığında kurulan Geçici Hükümet'le Afganistan'da yeni bir dönem başlamıştır. Tarih boyunca, Afganistan gibi stratejik geçiş coğrafyasına sahip bulunan ülkeler varlıklarını korumak için mücadele içine girmiştir. Afganistan'da sahip olduğu bu jeopolitik konumunun bedelini ödemektedir. Geçmişte İngiltere ve Sovyetler Birliği, günümüzde de ABD ve diğer ülkeler Afganistan'ın jeostratejik öneminden dolayı bu bölgeyi ele geçirmek için aralarında mücadele etmektedirler. Yıllarca süren acı, keder ve göz yaşından sonra Afgan halkı barışı fazlasıyla hak etmiştir.

The region which is known as Areyna in the history and Afghanistan currently has been in the interest and domination area of the big powers. Afghanistan is the entrance door of South Asia. By the word of Poet Muhammed İkbal Afghanistan is the heart of the Asia. In this study you will find the details of sequence of events, scnerios, strategies, relations, games played and finally USA's entrance into this region under the umbrella of ISAF since the beginning of Afghanistan till today. Afghanistan is in a strategic position due to controlling Soviet Union the ME Petrolium and the Indian Ocean. For this position with his polititics to reach the hot seas invaded Afghanistan in 1979-1989 and after ruining the country left there as a result of the Cenevre Agreement. After 1 1th September Attacks, the history recurrenced and this time USA has entered into Afghanistan and collapsed the Taliban Regime which was supported by USA till that day. After the 11 th September Attacks, Taliban rejime was blamed giving support to Usame Bin Ladin and terror so that by the US and English air attacks and the help of Northern Agreement the rejime was fallen down. As result of Bonn Agreement Afghanistan had a new government leaded by Hamid Karzai The countries which are located in strategic transition regions like Afghanistan has been in battle to continue their existence in the history. Afghanistan is paying the cost of its geopolitic location. Today, USA and other countries are struggling with each other to dominate this region because of its geo-strategic importance, like the Soviet Union and England in the past. After pain and tears which has lasted for many years, Afghan Nation has engraved peace so much.