Yeni dünya düzeninde ekonomik yaptırımların stratejik kullanımı

Abstract

ivÖZETTEZ BAŞLIĞI : Yeni Dünya Düzeninde Ekonomik YaptırımlarınStratejik KullanımıYAZAR : Umut YAVAŞYüzyılın başında I. Dünya Savaşı'nın ağır sonuçları üzerine yenidenkeşfedilen ekonomik yaptırımlar, Soğuk Savaş dönemi ve sonrasındaözellikle A.B.D'nin sık başvurduğu bir dış politika aracı olmuştur. Harekettarzı, rejimi veya politikaları kabul edilemez ülkelere karşı hiç bir aksiyondabulunmamakla askeri harekât arasında kalan bu araç literatürde bir çokanalizin konusu olmuş ve genel olarak beklendiği kadar etkin olmadığısavunulmuştur. Ancak kabul edilmelidir ki devletlerarası ilişkilerdeRealpolitik'in baskın olduğu bir yapıda bir aracın etkinliği yok ise bu kadar sıkkullanılması mantıklı değildir.Bu çalışmada, öncelikle yaptırımların genel olarak açıklamalarıyapıldıktan ve uluslararası ilişkilerde yaptırımlara bakış açılarıdeğerlendirildikten sonra detaylı olarak ekonomik yaptırımlar incelenmektedir.Bu aracı kullanma sebepleri, tarihteki uygulamalar, ve başlıca A.B.D, AvrupaBirliği ve Birleşmiş Milletler'in yaptırımlara bakış açıları ve içlerindekimekanizmaların incelenmesi sonucu yaptırımların etkinliklerinin arttırılmasıiçin çeşitli öneriler sunulmuştur.Çalışmada da görüleceği üzere, giderek globalleşen ve gerek bilgigerekse ekonomik ağların gittikçe birbirine kenetlendiği bir ortamda birülkenin ekonomik olarak izole edilmesi ciddi bir uğraş ve maliyetgerektirmektedir. Yaptırımı uygulayan taraf A.B.D. kadar büyük bir ekonomiya da süper güç bile olsa tek taraflı yaptırımların delinmesi ve hedeftekidevletin kendini yeni koşullara adapte etmesi kuvvetle muhtemeldir. Bunedenledir ki devletlerin birbiriyle ortak hareket etmeleri ve bu hareket tarzınıbir norm olarak benimseyip ortak bir yapı kurmaları gerekmektedir. Ortakhareket yaptırım öncesi analiz sürecini daha etkin hale getireceği gibi,vuygulamada da mevcut durumda karşılaşılan problemleri minimize edecek,son olarak da yaptırımların kaldırılması gereken durumlarda daha yumuşakbir geçişe olanak sağlayacaktır.Çalışmanın sonunda ise bütün bu verilen bilgiler ışığında hem uzunyıllardan beri süregelen bir konu olması sebebiyle hem de son aylarda tekraralevlenen nükleer silahlanma-yaptırımlar konularının odağında olmalarınedeniyle A.B.D.-İran ilişkileri ve uygulanan yaptırımlar incelenmektedir.

viSUMMARYTITLE OF THE THESIS : Strategıc Applıcatıon Of The EconomıcSanctıons In The New World OrderAUTHOR : Umut YAVAŞAt the beginning of the century, when faced with the heavy costs of theWWI, economic sanctions have been reinvented by the great powers, andhave since then been a frequent foreign policy tool applied bu U.S. _especially in the Cold War years and afterwards.Sanctions have been a policy tool, that has remained between taking noaction against a country, whose attitude, regime type or policies are notacceptable, and beginning a military campaing. This tool has been the focusof many analyses in the literature and the main argument is that it is not aseffective as generally accepted. However, in a world structure whereRealpolitik dominates the relations among nations, it should be accepted thatif a tool is not effective, it is not logical to use it this frequently.In this study, after a general introduction to sanctions is made and theperception of international relations theories on sanctions are evaluated, theeconomic sanctions will be specifically analysed in detail. Once theevaluation on the reasons for using this tool, the applications in history andviews of USA, EU and BM on sanctions and their own decision-makingmechanisms are discussed, some proposals are made on how to makesanctions more effective.As will be seen in the study, in a world increasingly globalizing and theinformation and economic networks being more interconnected, isolating acountry economically is a serious work with serious costs to both sides.Even the fact that the sender country is an enourmous economy like US, orviithat it is a great power does not prevent the unilateral sanctions to bebreached, or prevent the target country to adapt to the new conditions. Forthis reason, the conditions require the countries to act all together and acceptthis as a norm, and build a joint structure for this effort. The joint movementwill not only make the pre-sanction analysis process more effective, but it willalso minimize the problems faced in the application period, and finally willallow for a smoother transition when the sanctions need to be lifted.At the end of the study, under the light of the information provided, theUS-Iran relations and applied sanctions will be analysed as a case study forthe reason that these have been in practice for long years and that theconcerns on nuclear arms proliferation and sanctions are currently in thecenter of international attention.