Çanakkale yöresinde yenidoğan ve erişkinlerde eritrosit glükoz-6-fosfat dehidrogenaz (G6PD) aktivitesinin normal değerlerinin belirlenmesi

Abstract

ÖZET ÇANAKKALE YÖRESİNDE YENIDOGAN VE ERİŞKİNLERDE ERİTROSİT GLUKOZ-6-FOSFAT DEHİDROGENAZ (G6PD) AKTİVİTESİNİN NORMAL DEĞERLERİNİN BELİRLENMESİ Okan TELAŞELİ Balıkesir Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Biyoloji Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi / Tez Danışmanı : Yrd. Doç. Dr. Yusuf TURAN Balıkesir, 2003 Glukoz-6-Fosfat Dehidrogenaz enzimi, bakteri, protozoa ve memelilere kadar geniş bir canlı topluluğunda var olan ubiquitous bir enzimdir. G6PD, pentoz-fosfat metabolik yolunun başlatıcı enzimidir. Bu metabolik yolun sonunda biyosentez reaksiyonlarında koenzim olarak görev alan NADPH ve nükleik asid sentezi için gerekli olan riboz-5-fosfat üretilmektedir. Türkiye'de G6PD enzim eksikliği prevalansının en yüksek olduğu bölge Akdeniz bölgesidir. Bununla birlikte, bugüne kadar Çanakkale yöresinde G6PD aktivitesi ile ilgili herhangi bir çalışma yapılmamıştır. Mevcut çalışmada, Çanakkale ve yöresinde oturan 195 'i kadın, 161' i erkek bireyden oluşan toplam 356 normal sağlıklı birey rastgele seçilmiştir. Lökositozis ve trombositozis gösteren olgular çalışmaya dahil edilmemiştir. Çalışmamızda Kornberg ve Horacker ile Lohr ve Waller tararından geliştirilen Sigma diagnostics firmasının 345-UV prosedürlü spektrofotometrik yöntemi kullanılmıştır. G6PD enzim aktivitesi ortalaması; erkek bireylerde 7.94 ± 5.21 IU/gHb, 251.4 ± 46.2 IU/1012 RBC, dişi bireylerde 8.72 ± 3.46 IU/gHb, 246 ± 40.3 IU/1012 RBC olarak bulunurken, tam yetmezlik görülme sıklığı erkeklerde %7,4, kadınlarda % 0.5 olarak tespit edilmiştir. Ara şekil gösteren olguların tümü kadındı ve enzim yetmezliğinin nkadınlarda görülme sıklığı % 8.2 olarak bulunmuştur. Erkeklerde ara şekil gösteren olguya rastlanmamıştır. Bu sonuçlara göre erkek ve kadın olgular arasında G6PD enzimi aktivitesi açısından istatistiksel olarak önemli bir fark bulunmamıştır. Çanakkale yöresinde G6PD enzimi eksikliği prevalansının, enzim yetmezliği sıklığının en yüksek olduğu Akdeniz bölgesinde yer alan Antalya ve Adana illerine göre daha düşük olduğu, Marmara ve Ege Bölgelerinde yer alan Balıkesir ve Manisa yörelerindeki prevalansa benzerlik gösterdiği bulunmuştur. Anahtar Sözcükler : G6PD enzimi, Çanakkale, Favizm m

ABSTRACT THE DETERMINATION OF THE NORMAL VALUES OF GLUCOSE-6-PHOSPHATE DEHYDROGENASE OF THE NEWBORN AND ADULTS IN THE ÇANAKKALE PROVINCE Okan TELAŞELİ Balıkesir University, Institute of Science, Department of Biology M. Sc. Thesis/Supervisor : Yrd. Doç. Dr. Yusuf TURAN Balıkesir, 2003 Glucose-6- Phosphate Dehydrogenase a ubiquitous enzyme which has been detected in all organisms; from bacteria to protozoa and higher animals, and in all the cell typse of multicellular organisms. G6PD is the first and key regulatory enzyme of the penthose phosphate metabolic pathway whose function in the cell is the formation of ribose -5- phosphate for nucleic acid synthesis and the generation of NADPH, a compound required for various biosynthetic pathways. Previous reports have indicated a high prevalence of G6PD deficiency in the mediterranean region of Turkey, but no study has been made on normal values of this enzyme in Çanakkale province. In this present investigation, a total of 356 clinically healthy males and females were randomly selected and had no leukocytosis or trombocytosis. G6PD activity was assayed by the modified spectrophotometric methods of Kornberg, Horacker and of Lohr and Waller (Sigma diagnostics 345-b UV procedure, USA). The normal mean value of G6PD in male was 7.94 ± 5.21 IU/gHb and 251.4 ± 46.2 IU/1012 RBC, while in females it was 8.72 ± 3.46 IU/gHb and 246 ± 40.3 IU/1012 RBC. The observed complete deficiency rate was 7.4% in males and mild deficiency was not observed. Complete and mild deficiencies observed in females were 0.5 % and 8.2 %, respectively. IVThere was not considerable statistical differences between males and females regarding with G6PD activity. Our results have indicated that Çanakkale province has a lower prevalence value than in both Adana and Antalya cities located on the mediterranean coast of the country, being the hishest prevalence values in Turkey, and has similar prevalence to Balıkesir and Manisa provinces located in Marmara and Aegean regions, respectively. Key words: G6PD enzyme, Favism, Çanakkale