Uluslararası ticaret üzerine üç deneme

Abstract

Bu tez çalışması uluslararası ticaret üzerine üç denemeden oluşmaktadır. Birinci deneme, gümrük birliği ve serbest ticaret anlaşmalarının bir arada uygulandığı ticaret akımında ortaya çıkan ticaret sapmasını inceleyerek Avrupa Birliği'nin üçüncü ülkelerle imzaladığı serbest ticaret anlaşmalarının Türkiye'nin dış ticaretinde yol açtığı asimetrik etkiyi ortaya koymaktadır. Bu çerçevede 2000-2017 yılları arasında Türkiye'ye ithal edilen Güney Afrika ve Meksika menşeli beş ürün grubunda ticaret sapmasının varlığı incelenmiştir. Çalışmada Güney Afrika ve Meksika'dan Türkiye'ye doğrudan yapılan ithalat ile AB pazarı üzerinden yapılan ithalat ölçülmüş ve karşılaştırılmıştır. Türkiye'nin ithalatta düşük veya sıfır vergi oranı uyguladığı mal gruplarında ticaret sapması olmadığı veya düşük düzeylerde kaldığı, ithalat vergilerinin yüksek olduğu veya tarife dışı engellerle ithalatın zorlaştırıldığı mal gruplarında ise ticaret sapmasının yüksek olduğu sonucuna varılmıştır. Bulgular ayrıca ticaret sapmasına karşı Türkiye'nin uyguladığı gümrük vergisi önlemlerinin etkili olduğunu göstermektedir. İkinci deneme, Brexit sonrasında Birleşik Krallık'ın diğer ülkelerle ticaretini yürüteceği alternatif dış ticaret modellerini tartışarak her bir modelin güçlü ve zayıf yönlerini, ülke ekonomisine olası mikro ve makro etkilerini irdelemektedir. Birleşik Krallık'ın dış ticaret yapısı dikkate alınarak Avrupa Ekonomik Alanı, ikili anlaşmalar, serbest ticaret anlaşması, gümrük birliği ve Dünya Ticaret Örgütü kurallarının geçerli olduğu modeller karşılaştırılmış ve modellerin Brexit' ten beklentileri karşılama potansiyellerinin farklı olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Üçüncü deneme gümrük vergisi düzenlemeleriyle yurt içi fiyatların regüle edilip edilemediğini ölçmektedir. Bu bağlamda Gecikmesi Dağıtılmış Otoregresif Sınır Testi (ARDL) kullanılarak kırmızı et ithalat miktarı, kırmızı et ithalat birim fiyatı gibi ithalata ilişkin değişkenlerin yurt içi kırmızı et fiyatlarına etkisi analiz edilmiştir. Elde edilen bulgular, uzun dönemde ithalat miktarı ile kırmızı et fiyatı arasında negatif ancak sınırlı bir ilişki olduğunu göstermektedir. Buna göre, ithalat miktarındaki %1'lik bir artış kırmızı et fiyatlarında %0.28'lik bir azalmaya neden olmaktadır. Başka bir ifade ile ithalat yolu ile arzın arttırılması, ülke içi fiyatları tam olarak regüle edememektedir. İthalat birim fiyatındaki %100'lük bir artış ise kırmızı et fiyatında sadece %0.9'luk bir artışa neden olmaktadır. Bulgular ayrıca, referans kıymet ve gözetim uygulaması gibi ithalat birim fiyatını yükselten tarife dışı önlemlerin kırmızı et fiyatlarının yükselmesinde sınırlı düzeyde etkili olduğunu anlamamıza yardımcı olmaktadır.

This thesis study consists of three essays on International Trade. The first essay presents the asymmetric effects of the European Union's free trade agreements with third countries on Turkey's foreign trade by investigating the trade deflection occurring in trade flow where the customs union and free trade agreements are implemented together. In this framework, the study investigates the trade deflection of top five product group categories imported from South Africa and Mexico in 2000-2017. The study measures and compares the degree of trade deflection by considering the imports coming directly from South Africa and Mexico and imports coming from these countries via the EU market. The study concludes that the trade deflection was low with the goods subject to low or zero tariff rates, while trade deflection was high with the goods subject to higher tariff rates or non-tariff barriers. It is also concluded that the customs tariff measures against trade deflection applied by Turkey are effective. The second essay argues on the alternative patterns of trade which will be practised by the United Kingdom with the other countries after Brexit and studies the strengths and weaknesses of each pattern as well as the possible micro and macro effects on the national economy. By considering the structure of foreign trade of the United Kingdom, in this study the patterns of trade , where the European Economic Area, bilateral agreements, free trade agreement, Customs Union and World Trade Organisation rules are valid, are compared and it is concluded that the potentials of these patterns in meeting the expectation from Brexit are different from one another. The third essay measures if the domestic price can be regulated with tariff adjustments. In this regard, the effect of variables related to import such as red meat import volume and red meat unit price on domestic red meat price is analysed by using Autoregressive Distributed Lag Model (ARDL). The findings indicate that there is a negative but limited relationship between import volume and red meat price in the long term. Accordingly, 1% increase in import volume causes 0.28% decrease in red meat price. In other words, to increase the supply by means of import cannot completely regulate the domestic prices. However, 100% increase in import unit price causes only 0.9% increase in red meat price. Findings also help us understand that non-tariff measures that increase the import value price have a limited effect on the increase in red meat price.