Tenis ve basketbol sporcularının psikolojik dayanıklılık seviyelerini incelenmesi ve karşılaştırılması

Abstract

Bu çalışmanın birincil amacı, üniversite takımlarında oynayan tenis ve basketbol sporcularının psikolojik dayanıklılık düzeylerinin belirlenmesi ve birbirleri ile karşılaştırılmasıdır. Araştırmanın ikincil amacı ise yaş, spor yaşı, cinsiyet, aile öğrenim durumu ve lisanslı sporcu değişkenlerinin, sporcuların psikolojik dayanıklılık düzeyini etkileyip etkilemediğinin incelenmesidir. Araştırma, Türkiye Üniversitelerarası 2013-2014sezonunda 1. Ligde oynayan basketbol ve tenis sporcuları ile sınırlıdır. Araştırma tekil tarama modeli kullanılarak sporcuların psikolojik dayanıklılık düzeylerinin belirlenmesi amacıyla tanımlayıcı olarak yapılmıştır. Bu araştırmanın evrenini 2013-2014 sezonunda Türkiye Üniversiteler arası 1. Lig'de oynayan tenis ve basketbol sporcuları oluşturmuştur. Çalışmanın örneklemini ise tesadüfî örnekleme yöntemi kullanılarak seçilen 50 kadınve 51 erkek basketbol oyuncusu ile 30 kadın ve 30 erkek tenis oyuncusu olmak üzere toplamda 161 sporcu oluşturmuştur. Araştırmanın bağımlı değişkeni olan sporcuların psikolojik dayanıklılık düzeylerini belirlemek amacıyla `Psikolojik Dayanıklılık Ölçeği` kullanılmıştır. Bu ölçek Friborg ve arkadaşları tarafından 2005 yılında geliştirilmiş,2011 yılında Nejat Basım ve arkadaşları tarafından geçerlilik ve güvenilirliği yapılmış bir ölçektir.Tanımlayıcı istatistik için tüm verilerin aritmetik ortalama, standart sapma, yüzde ve frekans değerleri hesaplanmıştır. Gruplar arası farkların sınanmasında iki grup arasındaki farka Student-t testi ile, üç ve daha fazla olan gruplarda verilerin homojen ve normal dağılım gösterip göstermemesine bağlı olarak Kruskal Wallis testi ve Tek- Yönlü ANOVA testi kullanılmıştır. Farklılık bulunması durumunda farklılığın nerden kaynaklandığını bulmak için Benferroni post-hoc testi kullanılmıştır.Bütün istatistiksel analizlerde SPSS 20paket programı kullanılmıştır ve anlamlılıkları 0.05 düzeyinde kabul edilmiştir.Araştırma sonucunda tenisçilerin yapısal stil, gelecek algısı ve sosyal yeterlilik psikolojik dayanıklılık alt boyutları basketbolculardan daha iyi olduğu, Tenis ve basketbolcularda psikolojik dayanıklılık kronolojik yaştan ve spor yaşından etkilenmediği,sporcuların yapısal stil psikolojik dayanıklılık alt boyutu annenin eğitim düzeyi ile ilişkili olduğu,ortaokul ve üniversite mezunu anneye sahip olanların dayanıklılık düzeyleri daha iyi olduğu,kadın sporcular aile uyumu, sosyal yeterlilikve sosyal kaynaklar alt boyutlarında ve toplam psikolojik dayanıklılık algısında erkek sporculardan daha dayanıklı olduğu ve ayrıca lisanslı sporcuların yapısal stil ve aile uyumu alt boyutları dışındaki tüm psikolojik dayanıklılık alt boyutlarında ve toplamda lisansı olmayan sporculardan daha dayanıklı olduğu bulunmuştur.Anahtar Kelimeler: Psikolojik dayanıklılık, Spor psikolojisi, Üniversite sporları, Basketbol, Tenis.

The primary aim of this study is to identify and compare the psychological resilience level of tennis and basketball players playing at university teams. Secondarily, it examines whether age, sport age, sex, parents' educational level and licensed player parameters affect the player's psychological resilience level or not. This study is limited to the basketball and tennis players playing at Turkey Interuniversity League 1 in 2013-2014. The research is made as definitive to define the psychological resilience levels of players using single screening model. The players of Turkey Interuniversity League 1 in 2013-2014 create the universe of this study. Besides, samples of the study consist of 161 players- 50 female 51 male basketball playersand30 female, 30 male tennis players- chosen by random sampling method. To define the psychological resilience level of the players the dependent variables of the research, `Psychological resilience Scale` is used.For descriptive statistics, arithmetic mean, standard deviation, frequency and percent value are calculated. Examining the difference among groups, Student-t test is used for the difference between two groups, Kruskal Wallis test or one-way ANOVA Test is used for three or more groups according to the distribution whether being normal and homogeneous or not. When a difference is detected, Benferroni post-hoc test is used to find the source of the difference. SPSS 20 pack program is used in all statistical analysis and the meaningfulness is acknowledged at 0.05 levels.According to the result of the research, tennis players' sub dimensions of structural style, future perception, social ability and psychological resilienceare better than basketball players'. Psychological resilience of tennis and basketball players is not affected by chronological age and sport age.The structural style and psychological resilience sub-dimension of players are connected with their mothers' educational level. Those having mothers who are graduate of a secondary school or have a bachelor's degree have a better strength level. Female players are more successful than male ones in the perception of total psychological resilience and the sub-dimensions of family conformity, social ability and social resources. Licensed players are more successful than the ones who don't have licenses in all the sub-dimensions of psychological resilience except forthe structural style and family conformity sub-dimensions.Key Words: Psychological resilience, Sports psychology, University sports, Basketball, Tennis.