Avrasya stratejik yaklaşımı açısından Kazakistan-Çin enerji ilişkileri

Abstract

Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği'nin 1991 yılında dağılması ile Avrasya'da önemli güç boşlukları oluşmuş, toplam 15 ayrı bağımsız ülke ortaya çıkmıştır. Bu boşluklar, temelde Doğu Avrupa, Kafkaslar ile Orta Asya'dır.Orta Asya'da bağımsızlıklarını ilan eden Kazakistan, Özbekistan, Türkmenistan ve Kırgızistan'da yaşayan asli milletler Türk'tür. Bu ülkelerle Türkiye'nin dil, tarih, kültür gibi ortak bağları vardır.Orta Asya Türk Cumhuriyetlerinden özellikle Kazakistan ve Türkmenistan, nispeten de Özbekistan zengin petrol ve doğalgaz rezervlerine sahiptirler. İstikrarsız Ortadoğu'nun petrolüne alternatif arayışında olan Avrupa ile son yıllarda ekonomisi durdurulamaz bir hızla büyüyen Çin için Orta Asya enerji kaynakları en uygun seçenektir. Eski güçlü zamanlarını arayan ve aynı güce ulaşmak için kendisinden kopan cumhuriyetleri yörüngesine almaya yönelik politikalar üreten Rusya Federasyonu için Orta Asya ülkelerini ve zenginliklerini diğer büyük güçlere kaptırmamak en önemli hususlardan biridir. Avrasya'daki boşluğu ABD'nin doldurmaması için Çin ile RF ve Orta Asya Türk Cumhuriyetleri bir araya gelerek ?Şanghay İşbirliği Örgütü?nü kurmuşlardır.Türkiye'nin, Orta Asya'da oynanan oyunu görmesi ve AB'ye üyelik dışındaki dış politika seçeneklerini değerlendirmesi çok önemlidir. Türkiye'nin, Hazar enerji kaynaklarını Batı'ya ulaştıracak hatları Türkiye'den geçirmek ve enerji nakil koridoru haline gelmek, diğer yandan Orta Asya Türk Cumhuriyetleri ile daha fazla ekonomik ve siyasi ilişkiler kurmak için fırsatları değerlendirmesi gerekmektedir.

When USSR (Union of Soviet Socialist Republics) falled to pieces in 1991; many power spaces has become in Eurasia and 15 new free countries has come to life. These spaces are mainly East Europa, Caucasus and Middle Asia.The nations of Kazakhstan, Uzbekistan, Turkmenistan and Kırgızystan that became free in Middle Asia are Turks. There are many same properties like language, history and culture between Turkey and Middle Asia Turkish Republics.Especially Kazakhstan and Turkmenistan, comparatively Uzbekistan has got rich energy sources like petrol and natural gas. Hazar energy sources are the best alternaive for Europe that seeks alternative energy sources and China that grows up every year as economically. It?s the most important thing to take under control The Turkish Republics of Middle Asia again. China and Russia Federation and Turkish Republics of Middle Asia has formed ?Shanghai Cooperaiton Organisation? to obstruct United States of America.It is very important for Turkey to see the ?Great Game? in Middle Asia and increase the value of outer politics alternatives except Europian Union. Turkey has to effort to take the energy pipelines to Turkey and to be energy corridor; and also has to develop economic and political relations between Turkish Republics of Middle Asia.