Bütünleşik fiziksel aktivite programının otizm spektrum bozukluğu olan ve olmayan çocukların motor beceri, sosyal beceri ve tutumları üzerindeki etkilerinin incelenmesi

Abstract

Bu araştırmanın amacı; bütünleşik fiziksel aktivite programının otizm spektrum bozukluğu (OSB) olan çocuk ve akranlarının psikomotor ve psikososyal özellikleri üzerindeki etkilerini incelemek ve bu uygulamaların işleyişi hakkında OSB'li çocukların özel eğitim öğretmenleri, gönüllü beden eğitimi öğretmenleri, akranları ve ebeveynlerinin fikirlerini ve düşüncelerini ayrıntılı bir şekilde anlamaktır. Araştırmaya 23 OSB'li çocuk ve 24 normal gelişim gösteren (NGG) akran katılmıştır. Yaşları 6-11 yıl arası değişen katılımcılar, motor beceri, sosyal beceri ve tutum düzeyleri açısından eşit dağılım göstermesi koşulu ile rastgele örneklem tekniğine göre uygulama grubu (UG) ve kontrol grubu (KG) olmak üzere iki eşit gruba ayrılmışlardır. UG 12 hafta süre ile haftada 2 gün ve günde 1 saat olmak üzere, temel hareket becerisi gelişimine yönelik planlanan bütünleşik fiziksel aktivite programına katılırken, KG bu süreçte hiçbir aktiviteye katılmamıştır. Çalışma öncesinde yapılan değerlendirmelerin sonuçlarına göre, NGG ile OSB'li UG ve KG' deki katılımcıların başlangıçta benzer motor beceri özelliklerine sahip oldukları belirlenmiştir (p>.05). Çalışma öncesinde yapılan ve çalışmanın bir diğer amacını oluşturan NGG akranların tutumları arkadaşlık aktivite (AAÖ) ve sıfat kontrol listesi (SKL) ölçekleri incelendiğinde de grupların başlangıçta benzer değerlere sahip olduğu saptanmıştır(p>.05). Ayrıca OSB li çocukların çalışma başlangıcındaki sosyal beceri düzeyleri arasında da istatistiksel olarak anlamlı fark olmadığı ve katılımcıların başlangıçta benzer sosyal beceri düzeylerine sahip oldukları sonucuna ulaşılmıştır (p>.05). 12 haftalık süreç sonunda; UG'de bulunan OSB'li çocukların ve NGG akranlarının motor becerilerinde istatistiksel olarak anlamlı artış tespit edilmiş (p<,05) ve görüşmelerden elde edilen bulgular da bu bilgiyi destekler niteliktedir. Kontrol grubundaki NGG akranların ise motor becerilerinde istatistiksel olarak anlamlı farklılık olmadığı (p>,05) ancak OSB'li çocukların sadece toplam kaba motor beceri puanlarında anlamlı farklılık olduğu belirlenmiştir (p<.05). Tutuma yönelik yapılan incelemede, KG 'deki NGG akranların tutumlarında ölçeğin alt boyutları ve toplam tutum puanı açısından anlamlı bir fark tespit edilmemiş olup (p>,05), NGG UG'deki akranların sadece empati alt boyutunda istatistiksel açıdan anlamlı fark olduğu saptanmıştır (p<,05). Niteliksel yaklaşımla yapılan görüşmeler neticesinde, BUFA programının başlangıcında genel olarak UG'de bulunan tüm çocukların OSB'li akranlarından korktukları, çekindikleri ve onlarla nasıl iletişime geçmeleri gerektiğini bilmedikleri ifade edilirken, BUFA ya katılımla birlikte OSB'li akranlarından korkmadıklarını ve çekinmediklerini ayrıca onları artık arkadaş olarak gördüklerini bildiren bulgular elde edilmiştir. OSB'li çocukların sosyal becerilerindeki gelişim incelendiğinde, katılımcıların sosyal beceri düzeyleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık bulunmasa da, UG'deki OSB' li çocukların sosyal beceri puan ortalamalarının arttığı belirlenmiştir. OSB'li olan KG' deki katılımcılarda ise problem davranışlar ölçeğinin içselleştirilmiş alt boyutunda anlamlı bir artış (p<,05) olduğu tespit edilmiştir. Ancak UG'de bulunan OSB'li çocukların ebeveyn ve öğretmenleri ile yapılan görüşmelerden elde edilen bulgular, BUFA ya katılan OSB'li çocukların başka kişiler ile daha çok etkileşime geçtikleri, toplumsal kuralla uydukları ve iletişim becerilerinin geliştiği yönündedir. Sonuç olarak, 12 haftalık BUFA programının OSB'li çocukların, motor beceri ve sosyal becerileri üzerinde etkili olduğu, NGG akranlar açısından ise BUFA' ya katılımla motor becerilerin geliştiği ve OSB'li akranlarına yönelik tutumlarında olumlu değişimler olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Anahtar Kelimeler: Otizm Spektrum Bozukluğu, Motor Beceri, Tutum, Sosyal Beceri, Bütünleşik Fiziksel Aktivite

The aim of this research is to examine the impact of the inclusion in physical activity program on the psychomotor and psychosocial characteristics of the autism spectrum disorders (ASD) children and their peers to understand in detail the ideas and thoughts of special education teachers, voluntary physical education teachers, peers and parents of ASD children about the functioning of these practices. 22 students with ASD (studies of participants n: 13, control group n:9) and 23 peers typical development ( studies of participants n: 14, control group n:9) are included in the research. Participants (ages between 6-11) were randomly assigned to one of two conditions (1) studies of participants (participating in the program of inclusion in physical activity;12 weekly, 2 x / week, 1x / day); (2) control group (participate in any activity) that in all groups have to be similar level of motor skill, social skill and attitude. The similarity of groups in terms of motor skills, social skills and attitudes in initial measures was examined participants' motor skills, social skills and attitudes were assessed 2 times at the beginning of the practice and at the end of the 12th week. Further, at the end of 12 weeks, children with ASD were interviewed with special education teachers, voluntary physical education teachers, peers and their parents. Statistical analyses revealed that; in baseline measurement, participant had similar motor skills, social skills and attitudes characteristics (p>,05). After 12-week-period, there was statistically differences in motor skills scores of all studies participants (SP) (p<,05) and findings from qualitative interviews also support this knowledge. There was no statistically differences in motor skills scores of all control group (CG) (p>,05) but it was determined that children with ASD had a significant difference only in total rough motor skill scores (p<.05).In the assesment for attitude, no significant difference was found in any of the subscales of the scale in the attitudes of the peers in CG. (p>,05), It has been determined that the peers in SP only have a statistically significant difference in the empathy sub-dimension (p<,05). On the basis of negotiations made through a qualitative approach, at the beginning of the IPAC, it is stated that all the children in SP in general are afraid from of children with ASD, withdraw from them and don't know how to communicate with them, With the participation of IPAC, findings from the peers were obtained that informed them that they were not afraid and did not hesitate, and that they now regarded them as friends. When the development of the social skills of the children with ASD were examined, it was determined that the social skill score averages of the children with ASD in the SP increased, although there was no statistically significant difference between the social skill levels of the participants. Participants in the CG with ASD were found to have a significant increase in the internalized subscale of the problem behavior scale (p <0.05) However, findings from interviews with parents and teachers of ASD children in SP group indicate that children with ASD who participating in IPAC have more interaction with other people, have complied with social norms, and communication skills have improved.As a result, it was concluded that the 12-week IPAC affected the motor skills and social skills children with ASD. In terms of peers, participation in IPAC has resulted in positive developments in motor skills and attitudes towards to children with ASD.Key Words: Autsim Spectrum Disorders, Motor Skill, Attitude, Social Skill, Inclusion in Physical Activity