TS EN ISO/IEC 17025 kalite yönetim sistemi akreditasyonu ile laboratuar performansı arasındaki ilişkinin analizi

Abstract

TS EN ISO/IEC 17025 kalite yönetim sistemi akreditasyon durumunun performansa etkisi belirsiz ve karışıktır. Bu çalışma TS EN ISO/IEC 17025 kalite yönetim standardı akreditasyonu ile laboratuar performansı arasındaki ilişkiyi araştırır. Bu amaçla Türkiye genelinde 6 sektörden 73 laboratuarın 36 deney metodunda katıldığı TSE Laboratuarlar Arası Yeterlilik Deneyleri Programı ? 2009 Sonuç Raporu'ndan elde edilen veriler analiz edildi.Değerlendirmede verilerin mutlak standard z-değerlerinin frekanslarının karşılaştırılması, t-testi ve (t-testinin kısıtlarının sağlanamadığı durumlarda) Welch testi kullanılmıştır. Öncelikle tüm laboratuarlara ait sonuçlar incelenmiş, daha sonra kuruluş yapısına göre üretici laboratuarları, özel laboratuarlar ve kamu laboratuarları ve hizmet verdiği sektöre göre yapı malzemeleri, kimya, metalik malzemeler, elektromanyetik uyumluluk (EMC) ve tekstil laboratuarları içerisinde ayrı ayrı akreditasyon durumunun performansa etkisi araştırılmıştır.Elde edilen bulgulara göre, akreditasyon durumunu ile laboratuar performansı arasında negatif ilişki saptanmıştır. Kuruluş yapılarına göre incelendiğinde üretici laboratuarlarında akreditasyon durumu ile performans arasında negatif ilişki bulunurken, özel laboratuarlar ve kamu laboratuarlarında akreditasyonun laboratuar performansına istatistikî olarak anlamlı bir etkisi yoktur. Hizmet verdiği sektöre göre incelendiğinde ise EMC laboratuarlarında akreditasyon durumu ile performans arasında negatif ilişki bulunurken, diğer sektör laboratuarlarında akreditasyonun laboratuar performansına istatistikî olarak anlamlı bir etkisi yoktur.

The effect of TS EN IS/IEC 17025 quality management system accreditation on performance is ambiguous and complicated. This study investigates the relationship between TS EN ISO/IEC 17025 quality management standard accreditation and laboratory performance. For this purpose, the data from TSE Interlaboratory Comparison Tests Program ? 2009 Final Report which includes 73 laboratory from 6 sector with 36 test methods were analysed.In evaluation, comparison of frequencies of z-scores, student test (t-test) and (if constrains of t-test can not be met) Welch test were used. Firstly, data of all participant laboratories were analysed, then the effect of accreditation on performance according to organisational structure; industrial laboratories, private laboratories, public laboratories and according to sector; construction materials laboratories, chemical laboratories, electromagnetic compatibility (EMC) laboratories, metallic materials laboratories, textile laboratories were studied.According to the findings, there is negative relationship between TS EN ISO/IEC 17025 accreditation and laboratory performance. According to organisational structure, accreditation decreases laboratory performance for industrial laboratories. For private and public laboratories, TS EN ISO/IEC 17025 accreditation has no statistically significant effect on laboratory performance. According to sector, accreditation decreases laboratory performance for EMC laboratories. For other sector laboratories, TS EN ISO/IEC 17025 accreditation has no statistically significant effect on laboratory performance.