Perakendeci-tedarikçi ilişkilerinde yalın uygulamalar ve ilişki kalitesinin firma performansına etkisi

Abstract

Bu çalışmanın temel amacı yalın üretim konusunda yeni bir ölçek geliştirip literatüre sunmak ve alıcı-satıcı ilişkilerinde yalın uygulamalarla ilişki kalitesi arasında olası bir ilişkinin varsayımını ve firma performansları üzerindeki etkilerini incelemektir.Perakendecilikte, Hızlı Tüketim Malları sektöründe faaliyet gösteren 427 tedarikçi firmadan alınan bilgilerle çalışmanın hipotezleri Yapısal Eşitlik Modeliyle test edilmiştir. Bunun yanı sıra yalınlık için yeni bir ölçek geliştirilmiş ve ölçeğin tedarikçi firmalardaki geçerliliği test edilmiştir. Çalışmanın bulgularına göre tedarikçi firmalarda yalın uygulamaların firma performansı üzerine pozitif etkileri varken, perakendeci-tedarikçi arasındaki ilişki kalitesinin firma performansı üzerine görece daha az etkisi vardır. Buna göre geliştirilen ikinci modelde yalın uygulamaların mediator (aracı) etkisi incelenmiş ve buna göre ilişki kalitesinin firma performansı üzerinde dolaylı etkisinin (indirect effect) test edilerek geçerli bulunmuştur.Yalın üretimin sadece otomotiv üreticileri için geliştirilmemiş bir sistem olduğu varsayımıyla bu çalışma perakende sektörüne uygulanmış ve bu sektördeki yalın yaklaşım değerlendirilmiştir. Ayrıca yalın uygulamaların ilişki kalitesiyle firma performansı arasındaki aracı rolü (mediating effect) de ispatlanmıştır

The primary purpose of this study is to introduce a new measurement instrument for leanness and examine possible interactions between relationship quality and lean applications in buyer-seller relationships. Based on the data from 427 supplier firms in Fast Moving Consumer Goods (FMCG) retailing sector, the hypotheses were tested using Structural Equation Model (SEM). Besides a new scale for leanness was developed and validated in supplier organisations. The findings indicate that lean applications have a positive effect on firm performance while only some of the relationship quality factors (between retailer and supplier) have relatively less effect on firm performance in suppliers organisations. In a second model, the mediator role of lean applications between relationship quality and firm performance was tested and this indirect effect was found significant.Assuming that the lean production has not been developed solely for automotive producers, this study was applied to the retail sector and tried to evaluate to the extent of lean perception in this sector. In addition, mediating effect of lean applications on the relationship between relationship quality and firm performance has been demonstrated