Mimari tasarımlarda geçmişin kullanımına yönelik bir araştırma

Abstract

IV ÖZET Geçmiş, yaşanılan dönemden öncesini anlatan bir kavramdır ve bu kavram) Tarih ve Geleneksel diye tanımlanabilecek iki farklı zaman öğesinden oluşmaktadır. Tarih, geçmişin herhangi bir döneminde yaşanılıp biten, yani bir defaya mahsus bir zaman parçasını anlatırken, geleneksel ise geçmişin herhangi bir döneminden başlayıp, bugüne intikal eden, hala süren, geçerliğini koruyan alışkanlıkları anlatmaktadır. Bu tez ile, mimari tasarımlarda geçmişin kullanımı ifadesi ile, tarihi, geleneksel ve yerel biçimlerin kullanımı ifade edilmiştir. Yerel, yöresel değerlerin de birer gelenek olarak sürdüğü ve geleneksel olamayanın yöresel de olamayacağı düşüncesinden hareketle, yerel kökenli mimari anlayışlar da, geçmiş kökenli anlayışlar olarak değerlendirilmiştir. Mimari tasarımlarda geçmişin yeri ve geçmişin ifadelerinin kullanımı üzerine tartışmalar, mimarlık gündeminde önemle yer almaktadır. Geçmişin kullanımı konusunda tartışmalar sürerken, birçok mimar, çeşitli nedenlerle çok farklı şekil ve yorumlarla tasarımlarında geçmişe yer vermektedirler. Ancak, belirli bir ciddiyetten ve disiplinden uzak, mimari bir kaygı taşımayan, çoğu zaman abartılı tasarımlar, şehirlerimizin bir görsel gürültü yumağına dönmesine neden olmaktadırlar. Yapılan araştırmalar, toplumun yeni tasarımlarda, eski ve yeniyi birlikte görmek istediğini (ŞENTÜRER, 1995), mimarların da bu ve benzer nedenlerle geçmişe genellikle rağbet ettikleri ancak bu tutumlarını düşünsel dayanaklara oturtmadıkları gözlenmiştir (DURUKAN, 1999). Bu durumda, mimari tasarımlarda geçmişin kullanımından ziyade geçmişin nasıl kullanılması gerektiği sorusu önem kazandığı ve mimarların genellikle bu konuyu sorgulamadıkları sonucu ortaya çıkmıştır. İyi bir mesleki ve tarihi birikime sahip tasarımcının, başarılı bir geçmiş yorumuna, geçmişi özsel olarak irdeleyip, tasarımlarında biçimsel tekrar yerine bu `öz`ü kullanarak ulaşabileceği sonucuna varılmıştır.

V SUMMARY `Past` is a concept that describes the period before the present and it consists of two different versions of time: History and Tradition. While history deals with events on a certain period of time those have been already over, tradition on the other hand refers to the habits coming from the past which are still valid. With the term of `the utilization of past in architectural design, `the utilization of historical and traditional forms is meant. Based on the idea that the vernacularism in architecture is covered under the concept of past. The utilazition of past in architecture has always been a point of argument. Many architects, in various manners, refer to past in their designs. However the results in most cases are exaggerated and out of discipline thus creating a visual chaos within the city. Research shows that the society wants to see the old and the new together in buildings (ŞENTÜRER, 1995). In order to fulfil the desire of the society architects tend to refer to past but it is observed such a tendercy does not have a proper theoritical basis. In that case the problem should be formulated as how to refer to past rather than whether reterring or not referring to it. However it looks like that architects don't seem to be questioning the fact. It is concluded that a succesfull interpretation of the past depends on both the professional and theoritical backgraund of the designer and his or her ability of finding out the essence of the past forms instead of just repeating them.