Finansal kiralamanın finans sektöründeki yeri ve iktisat leasing A.Ş. uygulaması

Abstract

ÖZET Son yıllarda hızla gelişen ve değişen ekonomik koşullar, piyasaları yeni finansman kaynakları aramaya, mevcut finansman kaynaklarını da geliştirmeye zorlamıştır. Günümüzde, gerçekleştirilmeye çalışılan çok büyük çaplı yatırımlar, yatırımları finanse edecek kuruluşları oldukça ağır mali yükler altına sokmaktadır. Genellikle özsermaye ve çoğunlukla da orta ve uzun vadeli kredilerle finanse edilen yatırımların maliyetleri oldukça artmaktadır. Firmanın kendi özsermayesinin tamamını kullanması, bu sermayesini alternatif yatırım alanlarında değerlendirememesi sonucunu doğurmaktadır. Kredi kullanarak yapılan yatırımların da kredi faizlerinin çok yüksek olması, ödemelerin esnek olmaması, ipotek v.b. teminatlara dayanması gibi dezavantajları da bulunmaktadır. Mevcut finansman olanaklarının yatırımları karşılamaya yeterince cevap vermemesi sonucunda yeni bir finansman tekniği olan `Leasing (Finansal Kiralama)` gündeme gelmiştir. Yeni olarak değerlendirilmesine rağmen, aslında finansal kiralama benzeri uygulamaların tarihte Finikeliler tarafindan gerçekleştirildiğini görmekteyiz. `Leasing` diğer adıyla `Finansal Kiralama`, oldukça yüksek maliyetlerdeki makine, teçhizat v.b. gerekli yatırım mallarını, bu yatırım mallarını satın almaya gücü yetmeyen firmalar adına alarak, bu firmalara uzun vadede kiralayan bir tekniktir. Malın mülkiyeti kiralama dönemi sonuna kadar kiralama şirketinde kalmakta, bu dönem sonunda kiracıya çok düşük bir fiyatla satışı gerçekleştirilmektedir. Böyle bir teknikle maliyet yüksekliği nedeni ile yatırım yapamayan kuruluşlar desteklenmekte ve yatırımlara canlılık getirilmektedir.Finansal Kiralama ile diğer kiralama yöntemleri arasında farklar vardır. Bunlardan en önemlisi kiraya konu malın bakımı ve muhafazasının esas itibarıyla mal sahibinin ve tüm riskinin de kiracının sorumluluğunda bulunmasıdır. Finansal Kiralama işlemini, basit bir kiralama işlemi veya bir ticaret aracı olarak görmemek gerekir. Aksine oldukça karmaşık unsurlar içermektedir. Bu nedenle finansal kiralama kuruluşları birer ticaret şirketi değil, finansman kuruluşlarıdır. Bu da, finansal kiralamanın anlaşılması açısından önem taşımaktadır. Ele alınan bu çalışmada, finansal kiralama tekniğinin, Türkiye'de oldukça az tanınmış olması gözönüne alınarak, konunun tarihsel gelişiminden başlanılarak, hakkında detaylı bilgiler, uygulama alanları, ülke ekonomisine katkısı, alternatif kaynaklar ile arasındaki ilişkisi.yurtiçi ve uluslarası finansal kiralamanın genel durumu verilmiştir. Son olarak da ülkemizdeki finansal kiralama şirketlerinden bir örnek inceleyerek, bu şirketin gelişimi verilmiş ve bunun ışığında bu şirket bazında, sektörle ilgili bir örnekleme gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın bölümlerini aşağıdaki şekilde özetlemek mümkündür. Birinci bölümde Finansal Kiralama'nın temel kavramları ve tarihçesi hakkında kısaca bilgi verilmiştir, ikinci bölümde ise, çeşitleri hakkında bilgi verilerek, farklı şekillerde çeşitli ihtiyaçlara cevap verme teknikleri incelenmiştir. Bu bölüm özellikle farklı sektörlerde faaliyet gösteren kuruluşların yatırım ihtiyaçlarının, finansal kiralamanın alternatif şekilleri ile karşılanabileceğini ortaya koymaktadır.Üçüncü bölümde, Finansal Kiralamanın kiracı ve kiraya veren şirketler açısından avantajları, dezavantajları ve finansman imkanının olumlu ve olumsuz yönleri açıklanmıştır. Dördüncü bölümde ise, yurtiçi ve sınırlararası finansal kiralamanın genel bir incelenmesi ve ayrıca ülke ekonomisine etkileri, sağladığı makro düzeyde faydalar ele alınarak, ortaya konmuştur. Beşinci bölümde ise, sektörde faaliyet gösteren İktisat Leasing örnek olarak seçilmiş, 1995 ve 1996 yıllarına ait mali tabloları incelenerek, bilanço kalemleri ve bunların yıllar itibari ile aşamaları ve ayrıca şirketin hizmetleri ve dolayısıyla finansal kiralamanın örnek firma bazındaki gelişimi ortaya konmuştur.

VII SUMMARY In recent years the economic conditions that improve and change rapidly, force the markets to search for new financial sources and improve the present financial sources. Today, very vast dimensioned investments that are tried to be realised, put the enterprises, that finance the investments, under very heavy financial responsibilities. The costs of the investments that are financed usually by equity capital and majorly by medium and long term credits, increase fairly. Firms using whole of it's equity capital, forms the result that it can not assess this capital through alternative investment fields. The investments that are made by using credit have the disadvantages of confiding to the guarantees such as high credit interests, unflexible payments, mortgage, etc. A new financial technique ` Leasing ( Financial Renting ) appeared on the agenda as a result of inadequate present financial possibilities against investments. Though appreciated as new, we see the replica applications of financial renting had been realised by Phoenicians through history. `Leasing` in other words ` Financial Renting ` is a technique that buys the necessary goods such as high cost machine, equipment etc., in the name of the firms that are inadequate to buy, and rents these goods to these firms in long terms. The free hold of the good belongs to the rental firm till the end of the rental term and by the end of this term sale is realized to the tenant with a very low price. By this technique, the firms that are unable to make investments due to the high costs, are supported and activity is brought to the investments.VIII There are differences between financial renting and other methods of renting. The most important of these is, that are the upkeep and the protection originally of the good.which is subject to rental, under responsibility of the owner and that are all the risks under responsibility of the tenant. Financial renting action must not be seen as a simple renting action or as a means of commerce. On the contrary, it consists of very complex elements. For this reason, the financial renting firms are not commercing firms but financing firms. This carries the importance in understanding the financial renting. In this study, as a financial renting technique which is not well known in Turkey, are analysed in terms of historical development of the subject, detailed information, its practising fields, its share in the country economy, its relation between itself and alternative sources and also general condition of national and international financial renting. And at the end, by examining one of the example of financial renting firms in our country, is given the development of this firm and so is realized a general sampling in this sector. It is possible to summarize the parts in this study as below. In the first part are given information shortly about the definition and coverage of Financial Renting and about its short history. And in second part are examined the techniques of response in different forms to various needs by giving information about its types. This part puts forward that investment needs of the foundations, that are activating in different sectors, are able to be held by the alternative forms of financial renting.IX In the third part, are explained the positive and negative sides of finance possibilities by putting forward the advantages and disadvantages from the view of lease holder and the firm which let under lease. In the fourth part, made a general examination of national and within the borders financial renting and, by mentioning the macro level profits that it provides to country economy, are put forward its effects to country economy. And in the fifth part is chosen İktisat Laesing as an example of financial renting firms in this sector, and by checking the 1995 - 1996 financial statements are put forward balance-sheet items and their improvements through years and in addition company's services and in connection the development of financial renting of this firm.