N, N`-dialkil disübstitüe diaza crown eter bileşiklerinin sentezi ve karakterizasyonu

Abstract

ÖZET N, N'- DİALKtL DİSÜBSTİTÜE DİAZA CROWN ETER BİLEŞİKLERİNİN SENTEZİ VE KARAKTERİZASYONU Arzu GÜMÜŞ Balıkesir Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Kimya Anabîlim Dalı (Yüksek Lisans Tezi / Tez Danışmanları : Prof. Dr. Ümit ÇAKIR, Yrd. Doç. Dr. H. İbrahim UĞRAŞ) Balıkesir, 2004 Tez çalışmamızda; N,N'-Didodesil 1,14-diimino 3,4;12,13-dibenzo 5,8,11- trioksa pentadekan (AA1), N,N'-Didodesil 1,17-diimino 3,4;15,16-dibenzo 5,8,1 1,14-tetraoksa oktadekan (ABİ), N,N'-Didodesil 1,15-diamino 3,4;12,13- dibenzo 5,8,1 1-trioksa pentadekan (AA2), N,N'-Didodesil 1,18-diamino 3,4;15,16- dibenzo 5,8,1 1,14-tetraoksa oktadekan (AB2), N,N'-Didodesil l,15diaza 3,4;12,13- dibenzo 5,8,1 1,1 8-tetraoksa sikloeikosan (AAK), N,N'-Didodesil l,15diaza- 3,4;12,13~dibenzo 5,8,1 1,18,21-pentaoksa siklotrieikosan (AAT), N,N'-Didodesil 1,18-diaza 3,4;15,16-dibenzo 5,8,11,14,21- pentaoksa siklotrieikosan (ABK) ve N,N'-Didodesil 1,18-diaza 3,4;15,16~dibenzo 5,8,1 1,14,21,24-hekzaoksa siklohekzaeikosan (ABT) bileşikleri sentezlendi ve saflaştmldı. Sentezlenen ligandlann (AA1, AA2, AAT, AAK, ABİ, AB2, ABT, ABK) bazı geçiş metalleri (Mn+2, Fe+3, Co+2, Ni+2, Cu+2, Zn+2, Cd+2) ile kompleksleşme yetenekleri sıvı-sıvı ekstraksiyon yöntemi kullanılarak çalışıldı. Sentezlenen ligandlar ile çalışılan geçiş metallerinin değişik oranlarda kompleksleşme gösterdiği utespit edildi. Co« iyonunun maksimum kompleksime ile tutulduğu çahsmada Mn+2 iyonunun kompleksleşmesi en düşük bulunmuştur, Sentezlenen ligandlann alkali metaller (Na+ ve K+) ile kompleksleşme yetenekleri sıvı-sıvı ekstraksiyon metodu ve kondüktometrik metot kullanılarak çalışıldı. Yapılan çalışmalar sonucunda ligandlann hem Na+ İyonu hem de K+ iyonu ile değişik oranlarda kompleksleşme verdiği gözlemlendi. Ligandlar ile Na+ iyonunun kompleksleşme kabiliyetinin K+ iyonunun kompleksleşme kabiliyetinden daha iyi olduğu tespit edildi. ANAHTAR SÖZCÜKLER : Disübstitüe bis schiff bazı / dibenzodiaza taç eter / coronandlar / sentez / kompleksleşme / ekstraksiyon / ICP-AES / UV spektroskopisi yöntemi / kondüktometrik yöntem. 111

ABSTRACT SYNTHESIS AND CHARACTERIZATION OF N, N1- DIALKYL DISUBSTITUTED DIAZA CROWN ETHER COMPOUNDS Arzu GÜMÜŞ Balıkesir University, Institute of Science, Department of Chemistry (M.Sc. Thesis / Supervisor : Prof. Dr. Ümit ÇAKIR, Co-Supervisor : Assist. Prof. Dr. H. tbrahim U?RAŞ) Bahkesir-Turkey, 2004 In our thesis work compounds which are N,N'-Didodecyl 1,14-chimino 3,4;12,13=dibenzo 5,8,1 1-trioxa pentadecane (AA1), N,N'-Didodecyl 1,17-diimino 3,4;15,16-dibenzo 5,8,1 1,14-tetraoxa octadecane (ABİ), N,N'-Didodecyl 1,15-diamino 3,4;12,13-dibenzo 5,8,1 1-trioxa pentadecane (AA2), N,N'-Didodecyl 1,18-diamino 3,4;15,16-dibenzo 5,8,1 1,14-tetraoxa oktadecane (AB2), N,N'-Didodecyl 1,15-diaza 3,4;12,13-dibenzo 5,8,1 1,1 8-tetraoxa cycloeikosane (AAK), N5N'-Didodecyl l,15diaza 3,4;12,13-dibenzo 5,8,1 1,1 8,2 1-pentaoxa cyclotrieikosane (AAT), N,N'-Didodecyl 1,18-diaza 3,4;15,16-dibenzo 5,8,1 1,1 4,2 1-pentaoxa cyclotrieikosane (ABK) and N,N'-Didodecyl 1,18-diaza 3,4;15,16-dibenzo 5,8,1 1,14,21,24-hekzaoxa cyclohekzaeikosane (ABT) have been synthesized and purified. Complexation abilities of ligands (AA1, AA2, AAT, AAK, ABİ, AB2, ABT, ABK) which were synthesized with some transition metal (Mn+2, Fe+3, Co+2, Ni+2, Cu+2, Zn+2S Cd+2) have been studied using liquid-liquid extraction method. It was ivfound that complexation occured between ligands and transition metals at various rate. In the study while Mn+2 ions had the lowest complexation abilities, Co+2 ions displayed maximum complexation, Complexation between ligands and alkali metals (Na+ ve K*) have been examined using liquid-liquid extraction method and conductometric method. At the end of these studies it was found that ligands had complexation abilities both Na+ and K+ ions at various rate. Complexation abilities of ligands with Na+ ions were found better than K+ ions. KEY WORDS: Disubstitute bis schiff base / dibenzodiaza crown ether / coronands / synthesis /complexation / extraction / ICP-AES / UV spectroscopy method / conductometric method.