Yeni tip fosfazen bileşiklerinin sentezi ve kiral özelliklerinin incelenmesi

Abstract

IV ÖZET Bu çalışmada yeni tip kiral fosfazen bileşiklerinin sentezi ve özelliklerinin incelenmesi amaçlandı. 2,2,4,4-tetrakloro-6,6-difenilsiklotrifosfazatrien(2) ile piperazinin 1 :2 mol oranında etkileştirilmeleriyle gerçekleştirilen reaksiyonda tek köprülü fosfazen bileşiği (3A+3B) elde edildi. İnce tabaka-kolon kromotografisi teknikleri uygulanmasıyla bileşiğin mezo (3A) ve rasemik (3B) formları ayrı ayrı izole edildi. 2,2,4,4-tetrakloro-6,6-difenilsiklotrifosfazatrien (2) ile tetraetilenglikolün reaksiyonuyla 2,2-difenil-4,6-diklor-4,6-[oksitetra(etilenoksi)]siklotrifosfazatrien (4) bileşiği hazırlandı. Bu bileşik (4) önce fenol daha sonra anilin ile etkileştirilerek 2,2- difenil-4-fenoksi-6-anilin-4,6- [oksitetra(etilenoksi)] (6) siklotrifosfazatrien bileşiği elde edildi. Hekzaklorosiklotrifosfazatrien ile tetraetilenglikolün reaksiyonuyla 1,3- oksi(tetraetilenoksi)-l,3,5,5-tetraklorosiklofosfazatrien (7) bileşiği hazırlandı. 1,3- oksi(tetraetilenoksi)-l,3,5,5-tetrakIorosiklofosfazatrien (7) ile piperazinin THF'de gerçekleştirilen reaksiyonunda tek piperazin köprülü makrosiklik halkalı fosfazen bileşiği (8A+8B) elde edildi. Bu bileşiğin rasemik (8A) ve mezo (8B) formları ayrı ayrı izole edildi. Bir piperazin köprülü makrosiklik halkalı fosfazen bileşiği (8A+8B) ile piperazinin 1:1 mol oranında etkileştirilmeleriyle gerçekleştirilen reaksiyonunda çift piperazin köprülü makrosiklik halkalı fosfazen bileşiği (9A+9B) elde edildi. Çift piperazin köprülü bu bileşiğin iki farklı mezo formu (9 A) ve (9B) izole edildi. Bu çalışma kapsamında sentezlenen bileşiklerin yapıları, kütle spektrometresi, elementel analiz, *H, 3IP NMR ölçümleri ve X-ışınları kırınım yöntemiyle yapılan incelemelerden elde edilen verilerle aydınlatıldı. Kiral konfigürasyon özellikleri, 31P NMR ölçümleri sırasında NMR kaydırma reaktifleri ilave edilerek gerçekleştirilen özel ölçüm tekniklerinden ve X-ışınları kırınım yöntemi incelemelerinden elde edilen verilerle belirlendi. NMR Kaydırma Reaktiflerinin (CSA veya CSR) 31P NMR sinyallerine etkileri denge tepkimeleriyle açıklandı. Ayrıca sentezlenen bileşiklerin kiral konfigürasyon özellikleri şematik olarak gösterildi.

/ SUMMARY / ? In this study, the synthesis of new type chiral phosphazene compounds and their properties were studied. The reaction of 2,2'-diphenyl-4,4,6,6-tetrachlorocyclotriphosphazatriene with piperazine (1:2) was done and the single piperazine bridge phosphazene (3A+3B) was obtained. Meso (3 A) and rasemic (3B) forms were isolated. 2,2'-diphenyl-4,6-dicholoro-4,6[oxytetra(ethylenoxy)]chlorocyclotriphospha- zatriene (4) was prepared from the reaction of 2,2 '-dipheny 1-4,4,6,6- tetracholorocyclotriphosphazatiene with tetraethylenegylcol. Firstly, compound (4) reacted with phenol, then the product reacted with anilin which gave rise to 2,2'-diphenyl- 4-phenoxy-6-anilino-4,6[oxytetra(ethylenoxy)]chlorocyclotriphosphazatriene. l,3-oxy(tetraetylneoxy)-l,3,5,5-tetracyclotriphosphazatiene (7) was prepared from the reaction of hexachlorocyclotriphosphazatriene with tetraethylenegylcol. Compound (7) was reacted the piperazine, then the single piperazine macrocyclic phosphazene (8A+8B) was obtained. Rasemic (8A) and meso(8B) forms were isolated. The reaction of single piperazine bridge macrocyclic phosphazene (8A + 8B) with piperazine was done (1:1). The double piperazine bridged macrocyclic phosphazene (9 A + 9B) was obtained. Two different meso forms were isolated. The structures of all synthesized compounds were determined by the elemental analysis, mass spectroscopy, *H, 3IP NMR spectroscopy and X-Ray crystallography. The chiral configuration properties of compounds were investigated by 31P NMR spectroscopic studies by adding Chiral Solvating Agent (CSA) and Chiral Shift Reagent (CSR). The effects of CSA and CSR were explained by the equilibrium reactions. Schematics demonstration of chiral configuration of compounds was also added.