Elektro-osmoz teknolojisi kullanılarak binaların beton ve dolgu duvarlarındaki nem etkisinin giderilmesi ve önlenmesi

Abstract

ÖZET ELEKTRO-OSMOZ TEKNOLOJİSİ KULLANILARAK BİNALARIN BETON VE DOLGU DUVARLARINDAKİ NEM ETKİSİNİN GİDERİLMESİ VE ÖNLENMESİ Umut Birkan ÖZKAN Balıkesir Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İnşaat Mühendisliği Anabilim Dalı (Yüksek Lisans Tezi / Tez Danışmanı : Doç. Dr. Erdal İRTEM) Balıkesir, 2005 Bu tez çalışmasında, elektro-osmoz teknolojisi kullanılarak binaların beton ve dolgu duvarlarındaki nem etkisinin giderilmesi ve önlenmesi ile ilgili bilgilerin verilmesi, bu teknolojinin etkinliğinin ve diğer uygulama alanlarının incelenmesi amaçlanmıştır. Ayrıca, nemden olumsuz etkilenmiş ancak malzeme yapıları, mimari özellikleri, çevresel faktörleri bakımından özellik arz eden ve yasalarla koruma altına alınan müzelerde, tarihi yapılarda (saray, kasır vb.) elektro-osmoz teknolojisinin uygulanması ile ilgili bilgilere yer verilmiştir. Tezin ilk bölümünde elektro-osmoz teknolojisinin tarihçesi verilmiş ve bu konuda yapılmış çalışmalar özetlenmiştir. İkinci bölümde elektro-osmoz teknolojisi tanımlanarak binaların beton ve dolgu duvarlarında oluşan nem etkisinin giderilmesi ve önlenmesinde kullanılan bu teknolojinin uygulama yöntemleri açıklanmıştır. Ayrıca, elektro-osmoz teknolojisinin uygulandığı ABD Ordusuna ait iki ayrı binada bu teknoloji ayrıntılı olarak incelenmiştir. Üçüncü bölümde elektro-osmoz teknolojisi kullanılarak duvar neminin giderilmesiyle ilgili Türkiye'de yapılan Dolmabahçe Sarayı, Beyazıt Hat Sanatları Müzesi ve Ihlamur Kasrı'ndaki uygulamaların sonuçlarına yer verilmiştir. Dördüncü bölümde elektro-osmoz teknolojisinin diğer kullanım alanları olan depremde zemin sıvılaşmasının önlenmesi, yapılarda radon gazı yayılmasının azaltılması, kirlenmiş zeminlerin temizlenmesi ile ilgili bilgiler sunulmuştur. Beşinci bölümde elektro-osmoz teknolojisinin duvarlardaki nem etkisinin giderilmesi ve önlenmesi ile diğer kullanım alanlarında sağladığı faydalar açıklanmıştır. Altıncı bölümde sonuç ve önerilere yer verilmiştir. Bu bölümde binaların beton ve dolgu duvarlarında oluşan nemin giderilmesi ve önlenmesinde kullanılan elektro-osmoz teknolojisinin ve bu teknolojinin uygulama yöntemlerinin değerlendirilmesi yapılmıştır. Elektro-osmoz teknolojisi, özellikle tarihi eser niteliği taşıyan yapılarda ve müzelerde kolay uygulanabilmesi, yapının mimari ve malzeme özelliklerini bozmaması vb. gibi üstünlükleri nedeniyle günümüzde en uygun çözüm olarak önerilmektedir. ANAHTAR SÖZCÜKLER: Elektro-osmoz teknolojisi / elektro-osmoz / osmoz / kapilerite / duvar nemi / binalarda radon gazı azaltılması / zemin sıvılaşmasının önlenmesi / zemin kirlenmesinin giderilmesi. ii

ABSTRACT REMOVAL AND PREVENTION OF THE MOISTURE EFFECT IN THE CONCRETE AND THE FILLING WALLS OF BUILDINGS BY USING ELECTRO-OSMOSIS TECHNOLOGY Umut Birkan ÖZKAN Balıkesir University, Institute of Science, Department of Civil Engineering (M. Sc. Thesis / Supervisor : Assoc. Prof. Dr. Erdal İRTEM) Balıkesir-Turkey, 2005 In this thesis, giving information related to the removal and the prevention of the moisture effect in the concrete and the filling walls of buildings by using electro-osmosis technology and examination of the effectiveness and the other application areas is aimed. In addition, information is given about buildings affected negatively from the moisture however they having speciality in terms of material structures, architectural characteristics and environmental factors and museums and historical buildings (palace, pavilion etc.) protected by laws. In the first section of this thesis, the history of the electro-osmosis technology is introduced and the studies on this technology are summarized. In the second section, the electro-osmosis technology is defined and the electro-osmosis technology methods used to solve the problems about moisture in the concrete and filling walls of buildings are explained. Also, this technology is investigated in details on the electro-osmosis technology applied to two different buildings belong to USA Army. In the third section, the application results placed about removing wall moistures using electro-osmosis technology applied to Dolmabahce Palace, Arts of Lettering Museum, and Linden Pavilion in Turkey. In the fourth section, information about the other application areas of electro-osmosis technology such as preventation of soil liquefaction during earthquakes, reduction of radon gas diffusion in structures and reduction of soil staining effects, is presented. In the fifth section, the uses of electro-osmosis technology in preventation and removal of the moisture effect and benefits provided from it in the other application areas are explained. In the sixth section, conclusions and suggestions are placed. In this section, the electro-osmosis technology used to prevent and remove moisture occured in the concrete and the filling walls of buildings and the application methods of this technology are evaluated. Electro-osmosis technology is proposed as an ideal solution due to its advantages such as easy applicability to the museums and buildings having historical quality, without harming the architecture and material features of buildings. KEYWORDS: electro-osmosis / electro-osmosis technology / osmosis / capillarity / wall moisture / reduction of radon gas in buildings / prevention of soil liquefaction / removal of soil stains III