Eskişehir yerleşim yeri zeminin büyütme etkisinin makaslama dalga hızına (VS) bağlı olarak belirlenmesi

Abstract

Deprem hareketi altında yapı hasarına sebep olan en önemli faktörlerdenbirisi de yerel zemin kosullarıdır. Bu yüzden sismik riski yüksek Eskisehir'de yerelzemin kosullarındaki degisimin belirlenmesi, olusabilecek hasarların en azaindirilmesi açısından önem arz etmektedir. Yerlesim alanı içerisinde 32 farklınoktada Sismik Konik Penetrasyon (SCPT) Testi, 247 farklı noktada StandartPenetrasyon Testi (SPT) ve 41 noktada Sismik Kırılma verisi toplanmıstır. Arazideneylerinden bulunan SPT-N darbe sayısı ve SCPT'den elde edilen uç direnç (qc)gibi zeminlerin rijitligini ifade eden parametreler ile makaslama dalga hızına baglıolarak ampirik yaklasımlarla yerel zemin sartlarındaki degisimin büyütme üzerineetkisi arastırılmıstır. Yine her sondaj noktasında SPT-N sayılarından derinlikboyunca literatürdeki her tür zemin için yisan (1996), sitli, killi, kumlu birimler içinLee (1999), çakıllı birimler için Ohto ve Goto (1978) bagıntıları kullanılarak 30 miçin ortalama makaslama dalgası hızları hesaplanmıs; Midorikawa (1987), Joyner &Fumal (1984), Borcherdt vd. (1991) bagıntıları ile de göreceli zemin büyütmelerihesaplanmıstır. Konik Penetrasyon testinden elde edilen uç mukavemetin kumlardarelatif sıkılıgın bir fonksiyonu olması, dane dagılımı, yatay gerilme ve derinligin uçdirencini etkileyen önemli faktörlerden olması, bu tez çalısması kapsamında uçdirenci zeminlerin mukavemet parametrelerinin belirlenmesinde kullanıldıgı gibi tekbaslarına büyütmenin bir fonksiyonu olarak da kullanılabilecegi amaçlanmıstır.Bunun için çesitli derinlikte ölçülen qc'lerin agırlıklı ortalamaları alınarak, her CPTnoktası bir esdeger qc degeri ile tanımlanmıstır ve 155 farklı derinlikten bagıl olarakzemin büyütme degerleri hesaplanmıstır. Bununla birlikte zemin büyütmeparametrelerinin bölgedeki degisimini 3 Boyutlu Cografi Bilgi Sistemi (CBS)teknolojisi kullanılarak modellenmis, araziden yerinde elde edilen veya darbesayılarından dönüstürülen makaslama dalgası hızı (Vs) degerleri kullanılarak çalısmaalanının National Earthquake Hazards Reduction Program (NEHRP)'ye göre yersınıflaması yapılmıs ve bu sınıflama büyütmeye karsı zemin davranısı gösterebilecekalanlarla çakıstırılmıs, zeminin zemin hakim titresim periyodunun (To)hesaplanmasına çalısılmıstır.ANAHTAR KELMELER: Makaslama Dalga Hızı, Zemin Büyütme / Uçdirenç / Cografi Bilgi Sistemleri (CBS)/ Standart Penetrasyon Testi (SPT) / SismikKonik Penetrasyon Testi (SCPT)

One of the major factors affecting the vulnerability of engineering structuresduring earthquakes is local site conditions. So, the investigation of the variation oflocal site conditions within a Eskisehir Region has an important influence in order tomitigate earthquake hazard. Totally 32 different points were selected and SeismicConic Penetration Tests (SCPT), 247 points Standart Penetration Testing (SPT) and41 points Seismic Refraction were applied in these locations. Soil sampling (Nvalue)was obtained in-situ penetration tests and conic tip resistance (qc) in seismicconic penetration test, they shows rigidity parameter of soil. This parameters areconnected with relative approaches on based shear wave velocity was investigatedlocal site condition variation upon amplification influence. For example; for everytype soil yisan (1996), for silty, clay, sandy Lee (1990) and for gravelly soil Ohto &Goto (1978). In this study, properties of the soil transfer function have beeninvestigated for the different parameters, for example depths and S-wave velocitiesof soil layers by using, 1D modelling method. For study area, relative amplificationshas been calculated by Midorikawa (1987), Joyner & Fumal (1984) and Borcherdt etal?s (1991) approaches. The values like conic penetration test tip resistance qc wereobtained during the CPT tests. qc; the most important parameter for determining soiltype, mean grain size, horizontal pressure and depth. For this reason therefore wereaccumulated qc mean-value of different depth and for each CPT points weredescribed equivalent qc. Finally were studied 155 different layer and some empiricalrelations were calculated for estimating the soil amplification. The Shear Wavevelocity (Vs) values obtained from the relation were used for the susceptibility of thestudied area deposit to ground motion amplification according to the NationalEarthquake Hazard Reduction Program (NEHRP) and according to soil amplificationmap, soils are fitted into the soil classification The natural period (To) of the studiedarea alluvial deposits were calculated. In the end, the all obtained data wereinterpreted by using geographic information system (GIS) techniques.KEY WORD : Shear wave velocity (Vs) / Soil amplification / conicpenetration test tip resistance (qc) / Geographic information system (GIS) / StandartPenetration Testing (SPT) / Seismic Conic Penetration Test (SCPT).