Dilovası bölgesindeki uçucu organik bileşiklerin zaman ve konuma bağlı değişiminin pasif örnekleme metodu ile izlenmesi ve dağılım haritalarının oluşturulması

Abstract

Günümüzde artan sanayileşme ve şehirleşme, dış ortam hava kalitesinin izlenmesinin önemini arttırmaktadır. Uçucu organik bileşiklerin (UOB) izlenmesi, doğrudan insan sağlığına olumsuz etkilerinin yanında çevresel etkileri nedeniyle önemli inceleme konularından biri haline gelmiştir. UOBlerin, endüstriyel faaliyetlerin ve trafiğin yoğun olduğu bölgelerde dış ortam havasında yüksek oranlarda bulunduğu bilinmektedir. Yoğun ağır araç trafiği ve sanayi yapısına sahip Dilovası ilçesi, Marmara Denizi kıyısında Kocaeli?ne bağlı bir yerleşim alanıdır. Bölge sakinlerinde kanserden ölüm, genel Türkiye ortalamasının yaklaşık üç katı oranında seyretmekte ve kanser, birinci ölüm nedeni olmaktadır. Bu bağlamda çeşitli kaynaklardan yayılan UOBlerin tespiti ve alınacak önlemler insan sağlığı açısından büyük önem taşımaktadır.Bu çalışmada, Dilovası Bölgesi?nde 2 haftalık sürelerle 12 farklı dış ortam noktasından alınan örneklerdeki UOBlerin konsantrasyonları belirlenmiştir. Hava örnekleri Tenax TA adsorbenti doldurulmuş tüplere pasif olarak toplanarak Isıl Desorplama - Gaz Kromatografi - Kütle Seçici Detektör (TD-GC - MS) ile SIM (Seçilmiş İyon İzleme) modunda analiz edilmiştir.Çalışma sonunda belirlenen UOB?ler için zamana ve konuma bağlı değişimler incelenmiş en yoğun kirlilik Diliskelesi Mahallesi, Fatih Mahallesi, Mimar Sinan Mahallesi noktalarında gözlenmiş bu noktalar için ortalama Toluen konsantrasyonları 57.02, 49.31ve 54.32 (?g/m³) olarak bulunmuştur. Ayrıca bölgede yoğun bir Hekzan kirliliği olduğu ve izlenmesi gerektiği çalışma kapsamında ortaya çıkmıştır. Anahtar kelimeler: Uçucu Organik Bileşik; Dilovası Bölgesi; Pasif örnekleme Yöntemi; Isıl Desorpsiyon; Gaz Kromatografi; Kütle Spektrometri.

Nowadays, with the increasing industrialization and urbanization, air quality monitoring has becoming more important. The assessment of volatile organic compounds (VOCs) has become an area of particular interest in the field of atmospheric pollution due to their adverse health and environmental effects.VOCs play a direct role in toxic and carcinogenic health effects and their concentrations in air could change with time and place. It is well known that VOC concentrations have higher rates in industrial and busy traffic sites. Dilovası which is in the Marmara region of Turkey and a very busy industrial site with heavy vehicle traffic, is a residental area in Kocaeli City. Number of deaths caused by cancer in this town is three times higher than the general average of Turkey. Therefore determination and monitoring of VOCs has high importance for human health in this region.In this study, air samples were collected from 12 sampling points for 2 week sampling periods in Dilovası ambient air. Samples collected on Tenax TA adsorbent bypassive sampling and analyzed by using Thermal Desorption (TD)- Gas Chromatography (GC)- Mass Spectrometry - (MS) with Selected Ion Monitoring (SIM) metod.In this thesis study, the temporal and spatial distributions of the selected VOCs were analysed. Comparison of samples collected at12 points, revealed that Diliskelesi District, Fatih District and Mimar Sinan District are the sites with highest VOC amounts. Mean Toluene concentrations measured for these sampling points 57.02 (µg/m³), 49.31(µg/m³) and 54.32(µg/m³), respectively. In addition high Hexane concentrations were determined during sampling period suggesting a substantial hexane source in the area. Results of this study revealed that monitoring,source identification and control of VOCs is essential for improving the air quality of the region.Keywords: Volatile Organic Compound; Dilovası Region; Passive Sampling; Thermal Desorption; Gas Chromatography; Mass Spectrometry.