Yürütmenin başı olarak Cumhurbaşkanının Hukuki konumu

Abstract

ÖZETÇalışmamızın amacı 1982 Anayasasına göre Cumhurbaşkanlığının ağırlığını veyerini göz önüne koymaktır. Türkiye'nin siyasal düzeninde önemli değişikliklere yolaçan 1982 Anayasası, yasama, yürütme ve yargı organları arasındaki ilişkileri 1961Anayasasından farklı bir şekilde düzenleyerek siyasal kurumların karşılıklı konumlarınıetkilemiştir. Yürütmenin güçlenmesi doğrultusundaki çağdaş eğilimlere uygun olarak1982 Anayasası da yürütmeyi güçlendirmiş; ancak yürütme güçlendirilirken,Cumhurbaşkanı, kabul edilen parlamenter sistemle çelişecek bir konuma yükseltilmiştir.Cumhurbaşkanları, ihtilal sonrası dönemlerde dengelerin değişmesiyle, eskisindenoldukça farklı bir konuma yükselmişlerdir. Bu nedenle parlamenter sistemin sorumsuzkanadını temsil eden Cumhurbaşkanının görev ve yetkilerinin ve bu görev ve yetkilerinsistem üzerindeki etkilerinin araştırılması amaçlarımız arasındadır. Çünkü parlamentersistemde Devlet Başkanının yürütme alanındaki yetkilerinin artırılması, sisteminparlamenter özeliğini büyük oranda ortadan kaldırabilmektedir.Adı ve yetkisi ne olursa olsun ülkemizdeki Cumhurbaşkanlarınınuygulamalarında ve statülerinde milletimizin tarihi tecrübelerinin sosyal ve kültürelyapısının etkilerini görmek mümkündür. Türkiye'de Cumhurbaşkanları, siyasal sistemiçinde her zaman önemli rol oynamışlar ve oynamaya devam etmektedirler. Bu roldeanayasal düzenlemelerin etkisi olduğu kadar Cumhurbaşkanlarının kişiliklerinin deetkisi vardır. Ayrıca Türk Devlet geleneklerinde ve halkta, güçlü bir Devlet Başkanıanlayışı hakimdir. Cumhurbaşkanının sahip olduğu yetkilerin, parlamenter sistemaçısından değerlendirilmesi, parlamenter sistem geleneğimiz açısından olduğu kadar,gelecekte bu sistemin kazanacağı yeni nitelikler bakımından da önemlidir. AyrıcaCumhurbaşkanlığı seçimlerine yaklaşırken bu makamın şimdiden tartışılmayabaşlanması araştırma yapacağımız konunun önemini artırmaktadır.Bu araştırmamızda birincil ve ikincil veriler kullanılmış olup, bu anlamda temelmateryalimiz Meşruiyetten günümüze kadar geçen sürede uygulanan anayasa metinleriolmuştur. Ayrıca konu ile ilgili kitaplar, süreli ve süresiz yayınlar (gazete ve makaleler)kullanılmıştır.Anahtar kelimeler: Cumhurbaşkanı, parlamenter sistem, kuvvetler ayrılığı, 1982Anayasası.

ABSTRACTPurpose of our research is to bring out influence and place of President ofRepublic according to the 1982 Constitution. The 1982 Constitution leadingconsiderable changes in political order of Turkey influenced mutual positions ofpolitical institutions by arranging relations between legislation, law enforcement andjudgment different from 1961 Constitution. In accordance with contemporary tendencytowards strengthening law enforcement, the 1982 Constitution strengthened lawenforcement however it was strengthening law enforcement, the President of Republichas been promoted a position which is in contradiction with accepted parliamentarysystem. Presidents of Republics promoted a very different position by change of balancein the time after coup. On this account, researching functions and powers of thePresident of Republic who represents the irresponsible side of parliamentary system andinfluences of those functions and powers on the system is also among our purposes.Because increasing powers of President in law enforcement in parliamentary systemmay eliminate parliamentary character of the system seriously.Regardless of its name and power, it is possible to see influences of historicalexperiences and social and cultural structure of our nation in enforcement and status ofPresidents of Republic. Presidents of Republic in Turkey have always been playing animportant role in political system and they continue to do so. Personalities of Presidentsof Republic have an effect in this role, as well as constitutional regulations.Furthermore, The Chief of State concept is dominant in Turkish State traditions andTurkish people. That President of Republic?s powers are considered in terms of theparliamentary system is important in terms of new characteristics that this system willhave in the future as well as our parliamentary future tradition. Besides, one begins todiscuss this position while election for Presidency of Republic is coming, increasesimportance of the subject that we research.In our research, primary and secondary data have been used and, in this context,our main material is constitution texts which have been applied for the period beginningfrom Legitimation to present day. Furthermore, books, periodicals and newspapers andarticles related to the subject have been utilized.Keywords: President of Republic, parliamentary system, separation of powers,1982 Constitution.