III numaralı Tokat Şer`iyye sicilinin transkripsiyonlu metni ve değerlendirilmesi

Abstract

Osmanlı ve Cumhuriyet tarihinin sosyal ve iktisadi yönleriyle lâyıkı vechilearaştırıldığını söylemek çok güçtür. Bu durum Osmanlı arşivlerinin yeterli bir tasnifininyapılamamasından ve araştırıcıların hizmetine verilememesinden ileri gelmektedir.Bunun böyle olmasında, ham malzemeyi teşkil eden belge ve vesikaların mutedil birtranskripsiyon ile yayınlanamamasının ve muhtelif sahalardaki ilim adamlarınınhizmetine sunulamamasının da rolü vardır. Bu belgeler içerisinde yer alan Şer`iye SiciliDefterleri, Osmanlı Devleti'ni ve Cumhuriyet Tarihi'nin başlangıç yıllarını doğru birşekilde anlayabilmemiz için ayrı bir öneme sahiptir. Çünkü bu vesikalarda gerek merkezve gerekse taşranın sosyo-ekonomik, idari, mali, kültürel ve siyasi yapısı ile ilgili çokçeşitli bilgiler detaylı bir şekilde yer almaktadır. Bu vesikaların Cumhuriyet tarihinebüyük ölçüde şekil veren I. Dünya Harbi öncesi, `Tokat'ta kültürel, siyasi ve ekonomikyapı nasıldı?` sorusuna cevap vereceğini düşünmekteyim. Tokat ve beraberinde birçok iliçin yapılabilecek bu tür çalışmalar bahsi geçen dönemde Anadolu'daki toplumsal yapıyıtüm yönleriyle ortaya koymak açısından büyük önem arz etmektedir.Bu sebeplerden dolayı Ankara Milli Kütüphane Şer`iyye Sicilleri Arşivi'ndekiTokat Kadılığı'na ait olan 111 numarada kayıtlı defteri master tezi olarak aldım. SonOsmanlı padişahlarından Mehmed Reşad dönemine ait olan defter H. 14 Receb 1327 (M.01-08-1909) tarihi ile H. 7 Safer 1332 (M. 04-01-1914) yıllarını kapsamaktadır. Defterdetoplam 561 dava kaydı (belge) bulunmaktadır. Bu belgelerin transkripsiyonunun ışığındadefter hakkında bir de değerlendirme yapılmıştır.Anahtar Kelimeler: Vekil, Tereke, Boşanma, Nafaka, Arazû

It is very difficult to say that the Ottoman and Republican periods have beenanalyzed from the point of view of sociology and economy in detail. It results from theinsufficiency of the classification of the Ottoman archivial materials and those materialshave not been publishhed as transcribtions.Amoung these documents, the Registers of Şeriye Sicili have a big importance forus to understand the Otoman State and the first years of the history of the TurkishRepublic. For these registers contain deailed and different information concerning thesocio-economic, administrial, finacial, cultural and political structure of the center andthe country. It has been thought that these documents can reply the question of how thecultural, political and economic structure were in Tokat before the World War I which isvery important for the Republican History. The Studies which will be done on Tokat andother provinces have a big importance to analyse the social structure in Anatolia in thementioned period.For this reason, we have chosen the Registerbook numbered 111, belonging toTokat Kadılığı, in the Archives of Şeriye Sicilleri, Milli Kütüphane, Ankara. MehmedReşad, from the last Ottoman Sultans, contains dates from 14 Receb 1327 H.(01.08.1909) to 7 Safer 1332 H. (04.01.1914). It contains 561 documents for lawsuits intotal. According to the transcriptions of these documents, interpretation has been done.Key Words: Quardion, estate, divorce, maintenance allowance, piece of land.