Eğitim örgütlerinde meyer ve allen üç boyutlu örgütsel bağlılık ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması

Abstract

Bu çalışmanın amacı, Meyer ve Allen tarafından geliştirilen ve Wasti (2000) tarafından Türkçe'ye uyarlanarak kamu ve özel kuruluşlarda geçerlilik ve güvenirlilik analizi yapılan Örgütsel Bağlılık Ölçeği'nin okullarda öğretmenlerin örgütsel bağlılık düzeylerinin ölçülmesindeki psikometrik özelliklerini ortaya koymaktır. Bu amaç kapsamında, ölçek Tokat İli merkez ilçedeki ilköğretim ve ortaöğretim okullarında çalışan 437 öğretmen üzerinde uygulanmıştır. Araştırmada elde edilen veriler doğrultusunda ölçeğin yapı geçerliğini incelemek için açıklayıcı ve doğrulayıcı faktör analizi uygulanmıştır. Açıklayıcı faktör analizi sonucunda dört faktörün ön plana çıktığı ve bu faktörlerdeki maddelerin duygusal bağlılık, normatif bağlılık, alternatif azlığından kaynaklanan devamlılık bağlılığı ve yatırımlardan kaynaklanan devamlılık bağlılığı boyutları altında toplandığı görülmüştür. Doğrulayıcı faktör analizi ile Meyer ve Allen'in belirtiği üç faktörlü modelin ve bu çalışmada açıklayıcı faktör analizi bulgusunda yer alan dört faktörlü modelin uygunluğu incelenmiştir. Bulgulara göre, dört faktörlü modelin uygunluğunun diğer modellerin uygunluğuna göre üstün olduğu görülmüştür. Ölçeği oluşturan boyutlar arası ve bu boyutların toplamda örgütsel bağlılık ile gösterdiği korelasyonlar incelenmiştir. Normatif bağlılık ile duygusal bağlılık arasındaki ilişkinin orta düzeyde olduğu ve normatif bağlılığın öğretmenlerin örgütsel bağlılığının çoğunluğunu açıkladığı görülmüştür. Ölçeğin güvenirliğini test etmek amacıyla iç tutarlılık katsayısı, test-tekrar test korelasyonu, iki yarı test güvenirliği ve maddelerin ayırt edicilikleri incelenmiş ve ölçeğin güvenirliğinin yeterli olduğu görülmüştür. Aynı zamanda öğretmenlerin örgütsel bağlılık düzeylerinin cinsiyet, medeni durum, okul türü ve okuldaki öğretmen sayısına göre anlamlı bir farklılaşma göstermediği, yaş, okuldaki çalışma süresi ve öğretmenlerin yer değiştirme niyetlerine göre anlamlı bir farklılaşma gösterdiği görülmüştür.

The reliability and validity of Organizational Commitment Questionnaire was studied by Wasti on a Turkish sample in private and government organizations. However, there is no studies exploring the psychometric properties of OCQ on a teacher sample. The main purpose of this research is to study the reliability and validity of Meyer and Allan?s Organizational Commitment Questionnaire on a teacher sample. The population of the study was the teachers working at government schools in downtown Tokat, Turkey. The sample of the study was 437 teachers who are drawn randomly from clustered samples elementary schools and highschools located in downtown Tokat. In order to search the construct validity of the scale both confirmatory and explorotory factor analysis was applied. The results of explorotory factor analysis indicated that there are four factors explaining 62% of the variation in the data. These factors are affective commitment, normative commitment, lack of alternatives items of contuniance sub-scale, and investments items of contunianca sub-scale. Through confirmatory factor analysis both the three factor model proposed by Allen and Meyer and the four factor model found at the result of the explorotory factor analysis were been tried. The results indicated a better fit for the four factor model. In addition, the correlations between the sub-scales and with the total organizational commitment scores were explored. According to the findings, the relationship between the normative commitment and affective commitment was at meduim level, while the relationship between the normative commitment and total organizxational commitment was very high (.83) explaining almost 70% of the variation in the data. The reliability of the scale was tested through internal consistency coefficient, split half relaibility, and upper and lower group comparisons and it was seen that the reliability of the scale was sufficient. At the same time, teachers? organizational commitment levels were compared according to some study variables such as gender, marital status, school type (elementary school, secondary school, high school), number of teachers employed in the school.