Finansal bilgi manipülasyonu ve finansal bilgi manipülasyonunun belirlenmesine yönelik modeller: İstanbul Menkul Kıymetler Borsası`nda bir uygulama

Abstract

Finansal bilgi manipülasyonu; kamuya açıklanacak finansal bilgilerin, bazı kişisel ya da kurumsal amaçlarla değiştirilerek finansal raporlama sürecine müdahale edilmesidir.Bu çalışmanın amacı; finansal bilgi manipülasyonunu, amaçları, yöntemleri ve uygulamaları kapsamında açıklamak, ayrıca Türkiye'deki şirketlerin finansal bilgi manipülasyonu uygulamalarını ortaya koyacak bir model geliştirmektir. Bu kapsamda, hisse senetleri İstanbul Menkul Kıymetler Borsası'nda işlem gören şirketlerin finansal bilgi manipülasyonu uygulamalarını tahmin etmek amacıyla Beneish (1999) modeli ve Küçüksözen (2004) çalışmasındaki model kullanılmıştır. 2005 yılı finansal tablolarında gerçeğe aykırı finansal bilgi bulunan, dolayısıyla Sermaye Piyasası Kurulu tarafından finansal tablolarında düzeltme yaptırılan 37 şirket finansal bilgi manipülatörü şirket olarak, yine finansal bilgi manipülasyonu yaptığına dair bilgi ya da bulguya rastlanmayan 95 şirket de kontrol şirketi olarak seçilmiştir. Oluşturulan modeldeki 9 açıklayıcı değişkenden 7 tanesinin, İstanbul Menkul Kıymetler Borsası çatısı altında işlem gören şirketlerce yapılabilecek olan finansal bilgi manipülasyonu uygulamalarının tahmin edilmesi ve/veya ortaya çıkarılması açısından anlamlı ve yararlı olduğu görülmüştür.Anahtar Kelimeler: Finansal Bilgi Manipülasyonu, Kâr Yönetimi, Kârın İstikrarlı Hale Getirilmesi, Agresif Muhasebe, Yaratıcı Muhasebe.

Financial information manipulation is to manipulate the process of financial reporting, the financial information which will be introduced to the public being changed with some personal or institutional ends.Objectives of this study is to explain financial reporting in terms of methods, incentives, and practices of manipulation, and also to develop a model to detect financial manipulative practices of companies in Turkey. In terms of this context; the model by Beneish (1999) and Küçüksözen?s (2004) works are used in order to estimate the manipulative practices in financial reporting at companies listed on the Istanbul Stock Exchange. 37 firms are selected as manipulators where their financial statements are corrected by the Capital Markets Board of Turkey, 95 firms are also selected as control firms where there is no signs on falsifying their financial statements. It was observed that seven out of nine explanatory variables in our model are significant and useful in detecting or estimating the existence of manipulative practices in financial reporting by Istanbul Stock Exchange companies.Key Worlds: Financial Information Manipulation, Earnings Management, Income Smoothing, Aggressive Accounting, Creative Accounting.