Heşt-Behişt (inceleme-transkripsiyonlu metin-sözlük)

Abstract

Eski Anadolu Türkçesi, Osmanlı Türkçesi ve Türkiye Türkçesi olmak üzere üç devreye ayırdığımız Batı Türkçesi'nin, net çizgilerle belirtemezsek bile, XII.-XV. asırlar arasındaki dönemini Eski Anadolu Türkçesi , XV. asrın ikinci yarısından XX. asır başlarına kadar olan dönemini Osmanlı Türkçesi, XX. asır başlarından günümüze kadar olan dönemini ise Yeni Türkçe dönemi oluşturmaktadır.Eski Anadolu Türkçesi'nin XV. asır sonlarına doğru yerini, Osmanlı Türkçesi'ne bıraktığı görülür. Dolayısıyla XVI. asırdaki Türk dili, Osmanlı Türkçesi'nin ilk ürünlerinin verildiği geçiş dönemi olarak kabul edilebilir. Eski Anadolu Türkçesi'nden Osmanlı Türkçesi'ne geçiş devresi olan XVI. asır başlarındaki Türk dilinin özelliklerinin bilinmesi, dilimizin tarihi gelişiminin daha iyi kavranmasını sağlayacaktır. Bu amaçla Anadolu sahasında yazılmış ilk tezkire olan Sehî Bey'in Heşt-Behişt adlı eseri incelenerek, Türk dilinin XVI. asır başlarındaki özelliklerinin belirlenip, anlaşılması amaçlanmıştır.Eser üzerinde yaptığımız çalışma, bizlere Eski Anadolu Türkçesi ile Osmanlı Türkçesi arasındaki geçiş döneminin (XV. ve XVI. asır ) dil ve üsluptaki özelliklerini gösterecektir.Osmanlı Türkçesi döneminde yazılan ilk nesir örneği olan eser: İnceleme, Transkripsiyonlu Metin ve Sözlükten oluşmaktadır. Giriş bölümünde Sehi Bey ve Heşt- Behişt hakkında bilgi verilmiştir. İnceleme bölümünde eser gramatikal olarak irdelenmiş, eserin kapsadığı dönemlerin dil özellikleri tespite çalışılmıştır. Transkripsiyonlu Metin bölümünde metin transkripsiyon işaretleriyle latin harflerine çevrilmiştir. Sözlük bölümünde, eserde geçen sözcükler-metindeki anlamları esas alınarak- ait oldukları diller bildirilmek suretiyle alfabetik sırayla dizilmiştir. Ayrıca eserde geçen kişi ve kitap adları alfabetik sırayla, geçtikleri varak ve satırlar numaralandırılarak verilmiştir.Sonuç olarak eser; Türk Dili'nin geçirdiği değişim ve gelişmelerin, Eski Anadolu Türkçesi ile Osmanlı Türkçesi arasındaki geçiş döneminin dil ve üslup özelliklerinin tespiti için hazırlanmıştır.

Old Anatolian Turkish, Ottoman Turkish and Turkish of Turkey to divide the three circuits of the western Turkish, clear lines can not specify, even XII.-XV. century, the period between the Old Anatolian Turkish, XV. the second half of century XX. century until the beginning of the period of Ottoman Turkish, XX. the period of the early centuries to the present has formed the new Turkish period.The XV Old Anatolian Turkish place towards the end of the century, the Ottoman Turkish had left to be seen. Therefore XVI. century, the Turkish language, Ottoman Turkish is the first product of the transition period could be considered given.Old Anatolian Turkish circuit with the transition from the Ottoman Turkish XVI. knowledge of the characteristics of early centuries of Turkish language, language history of our development will provide a better understanding.For this purpose, written in Anatolian area Sehi Bey's first tezkire the deflection of Heşt-Behişt examined his work, the Turkish language XVI. determine whether features of early centuries, is intended to be understood.Works on the work we do, us Old Anatolian Turkish period of transition between the Ottoman Turkish (XV. and XVI. Century) will show the features in the language and style.Written in Ottoman Turkish period as the first example of prose works: Review, with text and Dictionary consists of transcription.In the introduction I was given information about In the introduction I was given information about Sehi Bey and Heşt- Behişt. Review section has been discussed as gramatikal works, works of the period covered by the language features have been trying to determine.Transcription in the text with the text transcription of marks has been translated into latin letters.Glossary section, the last words of works-in text-based meaning they belong by language in alphabetical order are lined to be reported.In addition, the last person works and books with names in alphabetical order, they are not given leaf and lines numbered.As a result of works, his changes and developments in the Turkish language, Old Anatolian Turkish and Ottoman Turkish language and stylistic features of the transition period between the detection has been prepared for.