İlköğretim birinci sınıf öğrencilerinin, ebeveynlerinin ve öğretmenlerinin ?okuma-yazma? kavramına yükledikleri anlamlar: Metaforik bir analiz

Abstract

Bu çalışma, ilköğretim birinci sınıf öğrencilerinin, onların ebeveynlerinin ve öğretmenlerinin gündelik hayatlarında kullandıkları metaforlar yardımıyla ?okuma-yazma? kavramını nasıl algıladıklarını ortaya koymayı amaçlamıştır. Çalışmaya Tokat ili Almus ilçesinde öğrenim gören 112 öğrenci, 101 ebeveyn ve görev yapan 15 ilköğretim birinci sınıf öğretmeni katılmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak görüşme formu kullanılmıştır. Görüşme formlarıyla elde edilen verilere, içerik analizi yöntemi ile sırasıyla; verilerin kodlanması, temaların bulunması, verilerin kodlara ve temalara göre düzenlenmesi ve tanımlanması, verilerin yüzdelere ifade edilmesi, metafor veya yüklenen anlam sıklığının hesaplanması ve tablolaştırılması, bulguların yorumlanması ve elde edilen verilerin kavram haritası yöntemiyle şekillendirilmesi işlemleri yapılmıştır. Araştırma sonuçları, ilköğretim birinci sınıf öğrencilerinin, ebeveynlerinin ve öğretmenlerinin ?okuma yazma? kavramına karşı olumlu algılara sahip olduklarını, katılımcıların, ?okuma yazma? kavramına ve okuma yazma bilenlere olumlu metaforlar geliştirdiklerini, okuma yazma bilmeyen insanlara karşı ise olumsuz metaforlar geliştirdiklerini göstermiştir. Bu sonuçlar doğrultusunda, öğretmenlerin okuma yazma öğretimi sırasında öğrencilerin, ebeveynlerinin algılarını da dikkate alarak okuma yazma öğretimi yapması gerektiği, öğretmenlerin okuma yazma öğretimine başlamadan önce bölgenin durumunu, öğrenci ve ebeveynlerin beklentilerini araştırarak ders planlarını buna göre şekillendirmesi gerektiği, okuma yazma öğretiminde öğrencilerin algılarından hareket edildiğinde okuma yazma öğretiminin daha eğlenceli hale geleceği gibi önerilerde bulunulmuştur.Anahtar Kelimeler: Okuma -Yazma, Metafor, Kavram Haritası

This study aims to show first graders? students?, their parents? and teachers? perception of ?reading-writing? with the help of metaphors. 112 students from Almus in Tokat province, 101 parents and 15 primary school teachers have participated in this study. An interview form has been used as the data collector. Data which have been collected via interview form has been through this process: encoding the data, finding the themes, data?s being organized and defined according to the codes and themes, data?s being turned into rates, metaphor?s and meaning frequency?s being calculated and scheduled, commenting the findings, shaping with the method of concept-mapping. Research results have shown that first grade students, their parents and teachers have positive perceptions for the ?reading-writing? issue; participants have developed positive metaphors for those who can read and write and negative metaphors for those who can not read and write. According to these results, it has been suggested that the teachers should teach reading-writing in the view of parents? perception about the issue, plan the lesson by examining the expectations of students, parents and the situation of the region; making the the learning of reading-writing more enjoyable by taking students? perceptions into consideration.Key words: Reading-writing, metaphor, concept map