Yaratıcı muhasebe ve İstanbul Menkul Kıymetler Borsası`nda işlem gören şirketler üzerinde bir uygulama

Abstract

Yaratıcı muhasebe, muhasebe ilke ve kurallarının, değerleme ölçülerinin ve uygulamaya yönelik düzenlemelerin eksikliğinden yararlanmak suretiyle muhasebe rakamları üzerinde oynamak, finansal tabloların biçimini veya finansal tablolarda yer alan bilgilerin sunuluşunu değiştirerek finansal durumu olduğundan farklı göstermek amacıyla yapılan işlemlerin tümüdür.Bu çalışmanın amacı; yaratıcı muhasebe kavramını, yaratıcı muhasebe uygulamalarını ve bağımsız denetim ile yaratıcı muhasebe uygulamaları arasındaki ilişkiyi açıklamak, ayrıca Türkiye'deki şirketlerin yaratıcı muhasebe uygulamalarını ortaya koymaktır. Bu kapsamda, Küçüksözen'in Beneish (1999) modelini revize ederek geliştirdiği model kullanılarak hisse senetleri İstanbul Menkul Kıymetler Borsası'nda (İMKB) işlem gören şirketlerin 2007 ve 2008 yıllarında yaratıcı muhasebe uygulamaları tahmin edilmeye çalışılmıştır. İMKB ve Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) verileri ile model sonuçları karşılaştırılarak modelin tahmin gücü ile İMKB ve SPK'ya göre her iki yılda da yaratıcı muhasebe uygulamalarına giden şirketler tespit edilerek bağımsız denetimin etkinliği araştırılmıştır. Ayrıca, yaratıcı muhasebe uygulaması yapan birkaç şirket yapmış olduğu yaratıcı muhasebe uygulamaları ile birlikte örnek olarak verilmiştir. Çalışma sonucunda, modelin yaratıcı muhasebe uygulamasını tahmin gücü 2007 yılı için %55, 2008 yılı için ise %63 olarak bulunmuştur. Her iki yılda da yaratıcı muhasebe uygulaması yapan 7 şirket olduğu tespit edilerek ülkemizdeki bağımsız denetim uygulamalarının yetersiz olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Creative accounting refers to the whole transactions that are carried out to make the financial situation under false colours by changing the format or the presentation of the information in financial statements, by manipulating the accounting figures by taking advantage of the inadequacy of accounting principles and rules and evaluation measures and regulations aiming at applications.The aim of this study is to explain the concept of creative accounting and the practice of creative accounting; the relationship between independent audit and creative accounting practices; and also to reveal the creative accounting practices of Turkish companies. Within this context, the study tried to estimate the creative accounting practices of the companies whose stock shares were traded in Istanbul Stock Exchange (ISE) in 2007 and 2008 by using the model of Küçüksözen, who revised the model of Beneish (1999). By comparing the results of the model with the data retrieved from ISE and Capital Market Board (CMB), the efficacy of independent audit was searched by ascertaining the companies utilizing creative accounting practices in the above mentioned years according to ISE and CMB and the estimation power of the model. Furthermore, some companies using creative accounting were given as samples including their creative accounting practices. As a result of the study, the estimation power of the model regarding creative accounting was found to be 55 % for 2007 and 63 % for 2008. It is determined that there were 7 companies practising creative accounting; therefore, it is concluded that the independent audit practices are inadequate in our country.