Vergi uyuşmazlıklarının çözüm yolları; uyuşmazlıkların çözümünde vergi mahkemelerinin rolü, Sivas Vergi Mahkemesi incelemesi

Abstract

Devletin en önemli kamusal geliri vergilerdir. Anayasa ve kanunlar, devlete, varlığını sürdürebilmesi ve fonksiyonlarını yerine getirebilmesi için vergi alma hakkı tanımaktadır. Verginin muhatabı olanlar açısından vergi ödevi de anayasal şart olup dolayısıyla zorunluluktur. Devletin vergi alma isteği ve zorunluluğu karşısında verginin muhataplarının vergi ödememek veya daha az ödemek istemesi sonucunda vergi mevzuatının uygulanması aşamasında vergi idaresi ile vergiyi ödeyecek olanlar arasında uyuşmazlıkların doğması kaçınılmazdır. Ortaya çıkan uyuşmazlıklar idari aşamada çözüme kavuşturulabileceği gibi yargısal aşamada da çözüme kavuşturulabilmektedir. Vergisel uyuşmazlıkların, idare ile verginin muhatabı arasında belli kurallar altında anlaşarak çözüme kavuşturulması idari çözüm, idari çözümle sonuç alınamaması veya idari çözümün tercih edilmemesi nedeniyle başvurulan vergi davası ise yargısal çözüm olarak nitelendirilmektedir. Verginin muhatabını idari çözüme veya yargısal çözüme yönelten birçok farklı neden bulunmaktadır. Bu çalışmada, öncelikle vergilendirme ilişkisinden doğan sorunların, idari aşamada çözümlenmesi ve vergi uyuşmazlıklarının yargısal çözümü incelenmiş, daha sonra uyuşmazlıkların yargısal aşamada çözümünde Sivas Vergi Mahkemesi örneği üzerinde değerlendirme yapılarak yargısal çözümün tercih edilmesinin neden ve sonuçları tartışılmıştır.

The most important public revenue of the government is taxes. Constitution and law give the right of levying taxes for government to survive and to fulfill its functions. For tax payers, tax duty is a constitutional requirement, so that it is an obligation. If tax payers want to pay less or don?t want to pay the tax in contravention of government?s request and obligation of collecting taxes, tax legislation is enforced. During enforcement of tax legislation process, disagreement between tax administration and tax payers is inevitable. That disagreement can be resolved during administrative process as well as during judicial process. Administrative resolution is described as resolving tax disagreement by agreement upon certain rules between administration and tax payer, while judicial resolution is described as tax-court case which is petitioned if administrative resolution does not work or is not preferred. There are various reasons that leads tax payer into administrative or judicial resolution. In this study, first, judicial resolution of tax disagreements and administrative resolution of issues resulting from tax relationship are analyzed. Then, the reasons and results of preferring judicial resolution are discussed by evaluating judicial resolution of disagreements upon Sivas Tax Court case.