Âmiloğlu, Terceme-i Câvidân-ı Arş-nâme (giriş-çeviri yazılı metin- inceleme-indeks)

Abstract

Bu çalışma, Âmiloğlu'nun Terceme-i Câvidân-ı Arş-nâme adlı eseri üzerine yapılmıştır. Eserin aslı Farça olup, H.823 yılında Âmiloğlu tarafından Türkçeye çevrilmiştir. Eserde, Fazlullah-ı Hurûfî tarafından kurulan Hurûfî tarikatının felsefesi anlatılmıştır. Eser, Hurûfîlik'in ilk dönem tercümelerinden olması ve Eski Anadolu Türkçesi dönemi özelliklerini yansıtması sebebiyle önem arz etmektedir.Çalışmamızda, Giriş, Çeviri Yazılı Metin, İnceleme ve İndeks? olmak üzere dört ana başlık yer almaktadır.Giriş'te Eski Anadolu Türkçesi dönemi, Hurûfîlik, Âmiloğlu ve eser hakkında bilgi verilmiştir.Çeviri yazılı metin bölümünde Arap harfleriyle yazılan metin transkribe edilmiş, metinde yer alan Arapça ve Farsça kısımlar Türkçeye çevrilmiştir.İnceleme bölümünde eserin dil özellikleri tespit edilmiştir.Çalışmamızın son bölümü olan İndeks bölümünde metinde yer alan kelimeler alfabetik olarak sıralanarak anlamları verilmiştir. Sözcüklerin aldığı ekler gramatikal dizin sırasında belirtilen şekilde sıralanmış, varak ve satır numaraları eklenmiştir.Eserin dili incelenirken Türkiye Türkçesi ile dönem Türkçesi arasındaki benzer ve farklı yönleri tespit etme imkânı ile bugün arkaik duruma düşmüş kimi kelimeleri tanıma fırsatı yakaladık.Anahtar Kelimeler: Eski Anadolu Türkçesi, Âmiloğlu, Arş-nâme.

This study is about the literary work of Terceme-i Câvidân-ı Arş-nâme, that belongs to Amiloğlu. The original work was written in Persian, in 823 B.C. and it was translated to Turkish by Amiloğlu.In this work, the philosophy of Hurufi sect which was installed by Fazlullah-ı Hurûfî is explained. The work is important with the facilities such as it is one of the translations of first period of Hurufi sect and reflects the Ancient Anatolian characteristics.There are four chapters in our study. These are Introduction, Transcription, Analysis and Index.In the introduction chapter, we provided information about Ancient Anatolia Turkish period, Hurûfîlik, Âmiloğlu and his work.In the transcription chapter, we transcribed the text which was written in Arabic alphabet and Arabic and Persian phrases were translated into Turkish.In the analysis chapter, we looked at the language feature of the 15th century.In the index which is the last chapter of our study, the words in the text listed alphabetically and their meanings were provided. The suffixes of the words were listed and page and line numbers were added.As we were analysing the language of work, we found the chance of confirming the differences and similarities between the Turkısh of Turkey and the Turkish of thar period. And we took the opportunity of identifying the some words that have become archaic today.Key Words: The Ancient Anatolia Turkish, Âmiloğlu, Arş-nâme