Kimyasal atık alçıların zemin stabilizasyonunda kullanılabilirliğinin araştırılması

Abstract

Bu çalısmada, ülkemizde her geçen gün artan miktarlarda çevre veekonomi sorunlarına sebep olan kimyasal atık alçıların, azalan dogalstabilizasyon malzemeleri yerine kullanılması hedeflenmistir. Kimyasal atıkalçı sınıfında yer alan fosfojips, kalsiyum tuzlu borajips, sodyum tuzluborajips ve desülfojipsin kohezyonlu zeminlerde stabilizasyon malzemesiolarak kullanılabilirligi arastırılmıstır.Bu amaçla atık alçılar kohezyonlu zemine %0, %5, %10 ve %15oranlarında ilave edilerek katkılı zemin numuneleri hazırlanmıstır. Hazırlanankatkılı zemin numuneleri üzerinde likit limit, plastik limit,kompaksiyon, 2 ve 7günlük serbest basınç dayanımı deneyleri yapılmıstır. Deney sonuçlarınagöre numunelerin plastisite indisi, maksimum kuru birim hacim agırlıgı,optimum su içerigi ve serbest basınç dayanımları belirlenmistir.Genel olarak kohezyonlu zemine %5 ve %10 kalsiyum tuzlu borajipsve sodyum tuzlu borajips, %10 ve %15 fosfojips ve desülfojips katkısı;plastisite indislerini düsürmüs, maksimum kuru birim hacim agırlıkları ve suihtiyaçlarını arttırmıs, aynı gerilmelerde daha düsük sekil degistirmeleryaptırmıs ve serbest basınç dayanımlarını arttırmıstır.ANAHTAR SÖZCÜKLER: Kohezyonlu zemin / kimyasal atık alçı / fosfojips /desülfojips / kalsiyum tuzlu borajips / sodyum tuzlu borajips / zeminstabilizasyonu

The objective of this experimented study is to use the chemical wastegypsums, which cause serious storage and environmental problems eachyear in our country, instead af diminishing naturel stabilization materials. Thepossible usage of phosphogypsum, calcium salted-borogypsum, sodiumsalted- borogypsum and desulphogypsum classified as chemical wastegypsums as stabilization materials in cohesive soils was investigated.For this reason, the samples were prepared by addition the chemicalwaste gypsum to the selected cohesive soils in contents of 0, 5, 10 and 15%. The consistency limits, compaction properties and uncofined copressivestrength were conducted for prepared samples. The unconfinedcompressive strength (UCS) was determined at different curing times and thechange of UCS by time was also determined.Generally addition of phosphogypsum and desulphogysum by 10%and 15%, calcium-salted and sodium salted borogypsum by 5% and 10%had had reduced the plasticity index, increased the required amount of waterand maximum dry density, leaded to lower deformation under the samestrength and increased the values of UCS.KEYWORDS : Cohesion soil / chemical waste plaster / phospgypsum /desulphogypsum / calcium salted borogypsum / sodium salted borogypsum /soil stabilization