19 numaralı Sivas Ahkâm Defteri`nin transkripsiyonu ve değerlendirilmesi (s. 1-60)

Abstract

Muhteviyatını halkın her türlü şikâyet ve problemlerinin oluşturduğu Ahkâm Defterleri Divân-ı Hümayûn'da tutulan defterlerin bir türüdür. Bu defterler ilgili bölgenin sosyal, kültürel, idari ve ekonomik düzeyini yansıtan ve birinci elden kaynak niteliği taşıyan önemli veri kaynaklarıdır. Konu olarak idari ve askeri yetkililerle ilgili şikâyetleri, köylünün toprak anlaşmazlıklarını, tımarlı sipahinin vergiyi toplayamama şikâyeti ile borç, miras, soygun gibi toplumun genelini ilgilendiren şikâyetler yer almaktadır. Ahkâm Defterleri 1742 tarihinden itibaren eyalet esasına göre tutulmaya başlanmış ve bu uygulama 1908 yılına kadar devam etmiştir. Tezimizin ana kaynağını 19 Numaralı Sivas Ahkâm Defteri'nin (s.1-60) transkribe ve değerlendirilmesi oluşturmaktadır. Çalışmamızda, ilk olarak Divân-ı Hümayûnda tutulan defterler hakkında genel bir bilgi verilecektir. İkinci bölümde incelediğimiz hükümlerin diplomatik ve teknik özellikleri değerlendirilerek, hükümlerin kategorik dağılımları tablo şeklinde gösterilecek ve tablolaştırılan veriler ayrı başlıklar halinde değerlendirilecektir. Üçüncü bölümde, incelediğimiz hüküm suretlerinin özetleri tablo halinde verilecektir. Dördüncü bölümde hüküm suretlerinin transkripsiyon aşamasında izlenilen yöntem hakkında bilgi verilerek hükümlerin transkripsiyonu verilecektir. Son olarak hüküm suretlerinde tespit ettiğimiz bulgular üzerinde durularak, Sivas eyaleti ve bağlı sancaklar ile kaza ve köylerin idari, sosyo-kültürel ve ekonomik yönü ile halkın şikâyetlerinin en fazla hangi konulara yoğunlaştığı ve Divân-ı Hümayûn'un bu şikâyetlere getirdiği çözümler üzerinde durulacaktır. Anahtar Kelimeler: Ahkâm Defteri, Sivas, Hüküm, Divân-ı Hümayûn.

Ahkam Registers, whose content is consist of every kind of complaint and problems of the people, have been one form of registers kept at Divan-ı Hümayun. These registers are significant sources of first hand data reflecting the social, cultural, administrative and economic level of the relevant area. As their subject, the complaints about administrative and military authorities, land disagreement of the countryman, Timar holders' complaints about their inability in collecting tax, and the complaints that concern the whole of society such as loan, heresy and theft take place. Ahkam Registers began to be kept since 1742 according to the province principle and this application went on till 1908.The transciption and evalution of 19-numbered Sivas Ahkam Register(p.1-60) constructs the main source of our thesis. Within the study, it will first be given a general information about the registers kept at Divan-ı Hümayun. In the second chapter, the diplomatic and technical features of the judgments we examined will be evalutaed together with the categorical distribution of them that will be shown in chart and the data in tabulation will be discussed under different titles. In the third chapter, the summaries of the judgment copies of the will be given in chart. In the fourth chapter, the information about the method followed will be given together with the transcription of the judgments in the phase of the transciption of the judgment copies. Finally, it will be dealt with to Which subjects do the administrative, socio-cultural and economic sides and the complaints of the people of Sivas province and the connected districts are limited to gether with the findings identified in the judgment copies and the solutions to these complaints brought by Divan-ı Hümayun will be mentioned. Key Words: Ahkam Registers, Sivas, Judgement, Divan-ı Hümayun