Peyami Safa`nın Bir Tereddüdün Romanı adlı eseri üzerine söz dizimi çalışması

Abstract

Söz diziminin konusu; yargısız bir anlatım birimi olan kelime grupları ile yargılı bir anlatım birimi olan cümlenin yapısı, işleyişi, görevleri, çeşitleri ve birbiriyle olan ilişkileridir.Bu çalışmada Peyami Safa'nın `Bir Tereddüdün Romanı` adlı eseri söz dizimi açısından incelenmiştir. Yapılan bu çalışma, `Özet, Giriş, Türkçede Söz Dizimi, Peyami SAFA'nın Hayatı, Edebi Kişiliği ve Eserleri, Cümle Tahlilleri, Sonuç ve Değerlendirme, Kaynaklar` bölümlerinden oluşmuştur. Çalışmamızda Leyla Karahan'ın `Türkçede Söz Dizimi` adlı kitabındaki tasnifler doğrultusunda kelime grupları 14 alt başlıkta incelenmiştir. `Cümle ve Cümle Çeşitleri` kısmında ise cümle; sırasıyla ögeleri, yapısı, yükleminin türü, yükleminin yeri ve anlamı olmak üzere beş başlıkta incelenmiştir. Kelime grupları, cümle ve cümle çeşitleri bölümlerinde her bir konuyla ilgili dilcilerin görüşlerine yer verilmiş, romanın ilk yüz sayfası incelenerek her bir konu için örnekler seçilmiştir. Örnek cümleler sıralanırken roman içinde bulundukları sayfa numarası ve sayfa içindeki sırası cümle sonunda parantez içinde verilmiştir. Çalışmamızın üçüncü bölümünde ise, cümle tahlillerine yer verilmiş; 10 basit cümle, 8 şartlı birleşik cümle, 8 iç içe birleşik cümle, 8 ki'li bağlı cümle, 8 diğer bağlama edatlarıyla kurulan bağlı cümle, 8 sıralı cümle olmak üzere, toplam 50 cümle incelenmiştir. Bu cümleler ögelerine ayrılmış ve unsurlarının sıralanışına göre, anlamına göre, yüklemine göre, yapısına göre gruplara ayrılmış, cümlelerdeki kelime grupları belirlenmiştir. Sonuç ve değerlendirme kısmında incelenen eserdeki cümlelerin istatistiksel sonuçları verilerek eserin genel değerlendirmesi yapılmıştır. Kaynaklar bölümünde ise Türk dili hakkında yazılan ve çalışmamız esnasında yararlandığımız eserler listelenmiştir. Bu çalışmayı yapmaktaki amacımız söz dizimi çalışmalarına Peyami Safa'nın söz konusu eserinden seçilmiş örneklerle katkıda bulunmaktır.Anahtar Kelimeler: söz dizimi, Bir Tereddüdün Romanı.

The subject of syntax is words with extrajudicial narrative unit, judgmental structure of sentence which is a narrative unit, function, types and theirrelations with each other.In this study, Bir Tereddüdün Romanı by Peyami Safa is analyzed in terms of syntax. This study is composed of `Abstract,Foreword, TheSyntax in Turkish, Peyami Safa's Biography, His Literary Character and Works, Sentence Analysis, Conclusionand Evaluation, Bibliography.` In our study, Leyla Karahan's Türkçede Söz dizimi(Syntax in Turkish) was studied in groups of 14 sub-headings as the first source. In `Sentence and Sentence Types` section, elements of the sentences, orders of the elements, meaning, the type and structure of predicate were examined under four headings. In the section of word groups, sentence and types of sentence, for each subject, the opinions of linguists were given, examining the first a hundred pages of the novel, samples were selected for each subject. While lining the sample sentence sup, the page numbers in the novel and the line in the page were given in paren theses in theend of the sentences. In he third of our study, analysis of sentences have been given place; 10 simple sentences, compound conditional sentences, one within the other compound sentences, connected sentences with 8k,connected sentences established with the other connection preposions, totally 50 sentences weree xamined. These sentences wereseparated into groups according to order of elements, meaning, predicate and structure,the groups of words were determined. In result and evaluation sections, the statictical results of sentences in the work were given and overall evaluation were made. In Biography section, the works that written about Turkish language and we use during our study were listed.The aim of this study is to contribute to syntax works with the selected samples from Peyami Safa'swork.KeyWords: The syntax, Bir Tereddüdün Romanı.