Samiha Ayverdi`nin eserlerinde gelenek

Abstract

Sâmiha Ayverdi, yazdığı eserlerle Türk edebiyatıyla birlikte Türk kültür tarihine de büyük hizmetlerde bulunmuştur.Ayverdi'nin, eserlerinde üzerinde ısrarla durduğu konulardan biri de toplum hayatına yön veren geleneklerdir. Bu çalışma, Ayverdi'nin geleneklere bakışını, eserlerinden hareketle incelemek amacıyla yapılmıştır.Geçmiş dönemde kanunlar kadar etkiye sahip ancak günümüzde unutulmuş ya da unutulmaya yüz tutmuş çoğu gelenek ve bu geleneklerin yaşandığı dönemde toplum üzerindeki tesiri hakkında bu geleneklerin yaşandığı dönemin canlı şahidi olan Ayverdi'nin eserleri vasıtasıyla bilgi vermek, böylelikle kaybetmememiz gerektiği halde elimizden bir bir çıkan kültürel değerlerimizle özellikle yeni nesli buluşturmak ve geleceğin teşekkülünde sadece Batı düşüncesinden değil, geçmiş değerlerden de yararlanılması gerektiği fikri üzerinde durmak çalışmamızın amacını oluşturmaktadır.Tezin giriş bölümünde çalışmamıza yön veren kaynaklar ve neden bu kaynakların seçildiği, çalışmayı oluşturmak için kullandığımız metotlar, Ayverdi ile ilgili yapılan çalışmaların neler olduğu bilgisini verdik ve neden böyle bir çalışma yaptığımızı belirttik. Daha sonra Ayverdi, hakkında bilgi verdik ve gelenek modernizm tartışmasını ele aldık.Çalışmamızın genelini oluşturan bölümde ise; Ayverdi'nin eserlerinde bahsettiği gelenekleri, oluştuğu ortam ve tesir sahasını dikkate alarak mahalle gelenekleri, eğitim, ulaşım, hoşgörü, yardımlaşma, mimari, misafir ağırlama, ramazan ve bayram gelenekleri, ticaret ve eğlence hayatına dair gelenekler olmak üzere on bölüme ayırdık ve bu bölümlerle ilgili olduğunu düşündüğümüz gelenekleri alt başlık olarak bu bölümlerin içerisinde ele aldık. Böylelikle bu bölümlerde hem pek çok gelenek hakkında bilgi verdik hem de Ayverdi'nin geleneklere bakışını tespit etmeye çalıştık. Ayrıca geleneklerin toplum hayatına tesiri, gelenekleri kaybediş sebeplerimiz ve kaybettiğimiz değerlerin bizde oluşturduğu olumsuzluklar üzerinde durduk.Tezimizin Sonuç kısmında ise çalışmamızı kısaca özetleyerek, bu çalışma neticesinde ulaştığımız bulguları belirttik ve bu bulguların günümüze ve literatüre olan katkılarını ifade etmeye çalıştık.Anahtar Kelimeler: Sâmiha Ayverdi, gelenek, modernizm.

Sâmiha Ayverdi did not only made great contributions to Turkish Literature by producing literary works but she also contributed to cultural history of Turkey.One of the issues that Ayverdi put great stress on her publishing works was tradition which shapes community life. This study aims at investigating Ayverdi's outlook on traditions through examining her works. Traditions were as much effective as laws in the past but today many of them were neglected or began to be forgotten. This study gives detailed information about the effects of the traditions on the society through the works of Ayverdi who lived in the times that many traditions were in use. Thus, the study aims at introducing these cultural values which we lost to new generations. The other aim of the study is to stress the thought that western culture and western values should not be only factor to shape the future but the values of our past should also be used.In the introduction chapter of the thesis, the resources which were used in the study and the reasons to choose them were given. In addition, the methods which were used in the study, the other studies about Ayverdi and the reasons to study on this subject were presented. Later, a general information about Ayverdi and her life were given. Lastly in this chapter, debates on tradition and modernity were discussed. In the second chapter, we grouped the traditions which Ayverdi mentioned in her works under 10 categories by taking account of the environment they emerged and their influence area. These categories are neighbourhood traditions, education, transportation, tolerance, helping each other, architecture, entertaining guests, traditions related to the month of ramadan and religious festivals and traditions related to business and entertainment life. Then, the traditions in Ayverdi's works were put into these categories. In this study, we gave information about lots of traditions and we examined Ayverdi's perceptions of these traditions. In addition, we discussed the effects of these traditions on community life, the reasons of losing these traditions and the negative effects of these forgotten values on our society.In the conclusion chapter of the thesis, a brief summary of the study was given and the findings of the study were presented. Lastly, the contributions of the findings to the existing literature were explained.Key Words: Sâmiha Ayverdi, tradition, modernism.