Emir Timur`un savaş stratejileri

Abstract

Cengiz Han'dan sonra Doğu Türkistan'dan Mâverâü'n-nehr topraklarına kadar uzanan Çağatay Devleti'nin dağılmasının ardından 1370 yılında Türkistan coğrafyasında tarih sahnesine çıkan Emîr Timur, hâkimiyetini genişletmek için pek çok sultan ve hükümdarla savaşmış, sefer düzenlediği topraklarda ticareti canlandırmış ve şehirleri imar etmiştir. Mâverâü'n-nehr, İran, Hindistan ve Anadolu başta olmak üzere, pek çok ülkeyi topraklarına katmıştır. Bozkır menşeli son büyük imparatorluğu kuran Emîr Timur, Mâverâü'n-nehr'de Semerkant'a yakın şehirlerden Keş (Sebz) şehrine bağlı Hoca Ilgar köyünde 2 Şaban 736 (9 Nisan 1336) tarihinde dünyaya gelmiştir. En geniş sınırlarına kurucusu Emîr Timur zamanında ulaşan Timurlular Devleti (1370–1507), başta Mâverâü'n-nehr olmak üzere Doğu Türkistan, Çin, Horâsân, İran, Hârezm, Azerbaycan, Irak, Suriye, Anadolu ve Karadeniz'in kuzeyine kadar uzanan çok geniş bir coğrafyada hâkimiyet tesis etmiştir. Ve hemen hemen bu bölgelerin hepsinde ekonomik, sosyal, kültürel ve sanatsal bakımdan önemli izler bırakmıştır. Timur'un bu başarısında, askeri dehası kadar, güçlü ordusunun da payı büyüktür. Bu ordu neredeyse tüm Türkistan topraklarında savaşmış, Türk-Moğol devlet geleneğini, ulaştığı her yere götürmüştür. Timur ordusundan, ordusu da Timur'dan ayrı düşünülemez. Kurmak istediği cihan hâkimiyeti mefkûresini gerçekleştirmek için Timur, hâkimiyet süresi boyunca ordusu ile birlikte seferden sefere koşmuştur. Ölüm döşeğinde iken dahi seferde olan, ülküsüne böylesine bağlı olan Timur'un, vasiyeti vefat ettiğinde yerine getirilmemiş, halefleri onun emanetini hakkıyla sahiplenememiştir.Anahtar Kelimeler: Emîr Timur, Ordu, Orta Asya, Strateji, SavaĢ

Emîr Timur who took the stage of history in Turkistan Geography in 1370, following the collapse of Chagatai State that reaches out to Ma wara'un-nahr territories from East Turkistan, waged many battles against many sultans and emperors in order to sustain his dominance, revived the trades of the territories which he conquered and built cities. He annexed many countries notably such as Ma wara'un-nahr, Iran, India and Anatolia. Emîr Timur, who established the ultimate largest empire with Steppe Origin, was born in Hoca Ilgar village which is bound Keş (Sebz) city in Ma wara'un-nahr close to Semerkand in 2 Şaban 736 (9 Nisan 1226). Timurid's State that reached its widest borders during the reign of its emperor Emîr Timur (1370–1507) exercised sovereignty in a very large geography that stretched out notably from Ma wara'un-nahr, East Turkistan, China, Khurasan, Iran, Khorezm, Azerbaijan, Iraq, Syria, Anatolia and to North of Black Sea. Moreover, it impressed important economic, social, cultural and artistic traces in these regions. In Timur's success, his strong army had a great role as well as his being military genius. This army combatted almost on all of Turkmenistan territories, and carried Turk- Mongol state traditions to wherever they reached. Timur cannot be thought separated from his army, like his army cannot be thought as separated from Timur. In order to reach his ideals of World domination, Timur made a lot of sails along with his army during his dominance. He was under sail when he was about to pass away. However, despite the fact that Timur was so loyal to his country, his will was broken and his successors could not embrace his fiduciary thoroughly.Key words: Emîr Timur, Army, Middle East, Strategy, War