AB ülkeleri ve Türkiye`de bütçe açığının yönetişim göstergeleri ile ilişkisi: Panel veri analizi

Abstract

Bütçe açıkları, hükümetlerin ekonomik performansını yansıtan önemli göstergelerden biridir. 1970'lerden itibaren birçok gelişmiş ve gelişmekte olan ülkede bütçe açıklarındaki artış, akademik ve politik çevrelerin dikkatini bu konu üzerine yoğunlaştırmıştır. 1990'lı yıllara kadar yapılan çalışmalar, bütçe açıklarına neden olan makroekonomik faktörler üzerine odaklanmıştır. Sonraki yıllarda ise makro ekonomik değişkenlerin, bütçe açıklarının incelenmesinde tek başına yeterli olmadığı; bu açıkların ortaya çıkmasında politik ve kurumsal faktörlerin de etkisinin olabileceği tartışılmaya başlanmıştır.Bu çalışmanın amacı, bütçe açıkları ile politik ve kurumsal faktörleri içeren evrensel yönetişim göstergeleri arasındaki ilişkiyi Avrupa Birliği ülkeleri kapsamında araştırmaktır. Belirtilen amaç doğrultusunda bütçe açıkları ile politik ve kurumsal faktörler ilişki teorik olarak incelendikten sonra, bu ilişki Avrupa Birliği ülkelerine ait 2002-2012 dönemi yıllık verileri kullanılarak panel regresyon analizi vasıtasıyla incelenmiştir. Analiz sonuçları, evrensel yönetişim göstergelerinden politik istikrar, hukukun üstünlüğü ve hükümet etkinliği ile bütçe dengesi arasında istatistiksel olarak anlamlı ve pozitif ilişki olduğunu göstermektedir. Ayrıca, modelde kullanılan ekonomik değişkenlerden ekonomik büyüme ve kamu borç stoku istatistikî olarak anlamlıdır. Elde edilen bulgular, politika yapıcıların bütçe açıklarıyla ilgili olarak politik ve kurumsal faktörleri de dikkate almaları gerektiğini göstermektedir.Anahtar Kelimeler: Bütçe Açığı, Yönetişim, Evrensel Yönetişim Göstergeleri, Avrupa Birliğ

Budget deficits are among the important indicators of economic performance of governments. Increases in budget deficits have drawn attention of academicians and politicians to this issue in many of the developed and developing countries since 1970s. The studies conducted up to 1990s have focused on the macroeconomic factors effecting budget deficits. And in the next years it has been discussed that the macroeconomic variables have not been sufficient for analyzing budget deficits by itself; political and institutional factors have been indicated to have an effect on the emergence of these deficits.The aim of this study is to do a research on the relation of the worldwide governance indicators covering political and institutional factors within the European Union countries. After analyzing the relation of budget deficits and political and institutional factors theoretically, this relation has been analyzed with panel regression analysis using the data of the period between 2002-2012 of the European Union countries to this end. The results generated from analysis show that a statistically significant and positive relation between budget balance and political stability, rule of law and efficiency of government, which are among the worldwide governance indicators. Moreover; economic growth and public debt stock, which are among the economic variables used in the model, are statistically significant. The retrieved findings indicate that policy makers should consider the political and institutional factors for the sake of budget deficits.Key Words :Budget Deficit, Governance, Worldwide Governance Indicators, European Union.