Risâle-i tedbîr-i `umrân-ı mülkî: Osmanlı Devleti`nde iktisat ilmine dair bir risâle

Abstract

Tarihi gerçeklerin gün yüzüne çıkmasında ve günümüzde daha iyi anlaşılabilmesinde yazma eserler oldukça mühimdir. Yazma eserlerin tarih bilimine kazandırılmasının bugün bile tam olarak çözülememiş bazı tarihsel sorunların aşılması ve sonuçlandırılmasında yararlı olacağı açıktır. Bunların tespiti ve tasnifinin henüz bitirilmediği düşünülürse, bunların açığa çıkarılmasının ilgili oldukları disiplinlere katkı sağlayacağı muhakkaktır. Bu tez çalışmasında Osmanlı iktisadi düşünce literatürüne ait ve Avusturya Devlet Kütüphanesi'nde Cod. Mixt. 1169'da kayıtlı bulunan Risâle-i Tedbîr-i 'Umrân-ı Mülkî isimli yazmanın transkripsiyonu yapılarak değerlendirilmesi yapılmıştır. Çalışmanın ilk bölümü, eserin tanıtımına ve müellif hakkındaki tespitlere ayrılmıştır. İkinci bölümde, Osmanlı Devleti'nin iktisadi düşüncesine ve bu alanda yapılan ilk çalışmalara dair bilgi verilmiştir. Sonuç kısmında eser hakkında genel bir değerlendirme yapılmıştır. Ayrıca transkripsiyonun anlaşılmasını kolaylaştırmak amacıyla bir lügatçe eklenmiştir. Son olarak eserin transkribe edilmiş metni, tıpkıbasımı ve eklere yer verilmiştir.Risâle-i Tedbîr-i 'Umrân-ı Mülkî isimli risale, Osmanlı iktisadi düşünce tarihinde önemli bir yere sahiptir. Eser, Türk iktisadi düşünce tarihinin başlangıç dönemine dair birçok soruya cevap vermektedir. Anahtar Kelimeler: Osmanlı Devleti, Risâle, Politik Ekonomi, Tedbîr-i 'Umrân-ı Mülkî

The manuscripts which constituting a significant part of our resources are very important that come to light of historical facts and better understanding at the present time. It is clear that bringing the manuscripts to the history would be helpful, even today, in overcoming some historical issues and conclusing. Considering that the detection and classification of these manuscripts hasn't yet finished, it is really important to reveal such literature and put it into service of researchers.In this thesis, it is aimed to transcribe the manuscript which named as Risâle-i Tedbîr-i 'Umrân-ı Mülkî, belongs to Ottoman economic thought literature and stored in the Vienna National Library, registered with catalogue number of Cod. Mixt. 1169. The first section of this study is seperated to introduction of the manuscript and our determination about the author. In the second section, information is given about the economic thought of Ottoman Empire and the first studies in this area. A general assessment of the work was made in conclusion. Also a small dictionary which based on the text, facsimile edition and attachments are added in order to facilitate understanding of transcription.Risâle-i Tedbîr-i 'Umrân-ı Mülkî has an important role in the economic history of the Ottoman Empire. Because, the manuscript gives various answers about starting period of Turkish political economic thought history.Key Words: Ottoman Empire, Pamphlet, Political Economy, Tedbîr-i 'Umrân-ı Mülkî